به گزارش خبرنگار دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ شب گذشته گفتگوی ویژه خبری با حضور محمدجواد آذری جهرمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر عضو شورای معین فضای مجازی  برگزار شد. موضوع گفت‌وگو حول محور “آینده شبکه ملی اطلاعات” بود و موضوعاتی همچون دلایل طولانی شدن اجرای شبکه ملی اطلاعات و آینده این طرح مطرح شد.

اولین گام ها به سمت اجرای شبکه ملی اطلاعات+ بعد از ۱۱ سال تعلل مسئولین

۱۱ ساله شدن پروژه ای که هنوز متولد نشده است

حجت الاسلام نصرالله پژمان‌فر با اشاره به اینکه بحث شبکه ملی اطلاعات از سال ۸۴ مطرح و بودجه های زیادی به آن تخصیص داده شد، علت این تعلل‌ها را بحث “مدیریتی” دانست و اذعان کرد: “اگرچه زیرساخت های لازم برای اجرای این شبکه مورد نیاز بود ولی مشکل اصلی مشکل مدیریتی بود. سال ۸۴ اینترنت ملی در حالی مطرح شد که هیچ گونه تعریفی از آن وجود نداشت.”

وی افزود: “از دیگر علل مهم این تعلل‌ها در اجرای شبکه ملی اطلاعات افراد ذینفع بودند. از آن جایی که اجرای این پروژه به هزینه های زیادی نیاز داشت، برخی افراد ذینفع به منظور حفظ درآمدهای خود از اجرای این شبکه شانه خالی کردند حال آنکه بالغ بر ۳۰۰۰ میلیارد تومان بودجه، درآمدی بوده که برای اجرای شبکه ملی اطلاعات به جیب آقایان رفته است. در جربان بررسی علت این تعویق ها توسط مجلس، هیچ گاه عذر قابل توجیهی وجود نداشت تا جایی که به وزیر مربوطه از سوی مجلس کارت زرد داده شد”.

جهرمی با اشاره به ۱۱ ساله شدن طرح شبکه ملی اطلاعات از علل عقب‌افتادن این پروژه بسیار مهم یاد کرد و گفت: ” اگرچه قرار بود که این برنامه در دو سال اول برنامه پنجم یعنی سال ۹۲ محقق شود ولی متاسفانه این اتفاق نیفتاد که علت آن فقدان امکانات لازم برای این پروژه مهم بود. برای اجرای این شبکه بیش از ۶۰ هزار کیلومتر فیبر نوری نیاز است که اجرای آن به زمان نیاز داشت.

با وجود ۲۳ میلیون خانوار در سطح کشور ظرفیت دسترسی قابل توجهی مورد نیاز (۳۰ ترابیت) است که مسلما در مدت زمانی کوتاه قابل اجرا نبود.” وی از دیگر دلایل این تعلل  را درک نادرست برخی مسئولین از مفهوم شبکه ملی اطلاعات دانست و گفت: “بعضا تصور می کردند که داشتن شبکه ملی اطلاعات یعنی داشتن دو سیستم مجزا در هر منزل با اتصالات جداگانه (اتصال به اینترنت داخلی و خارجی) در حالی که با دستور مقام معظم رهبری و تشکیل شورای عالی فضای مجازی از ۱۸ ماه پیش تعریف واحدی از شبکه ملی اطلاعات مطرح شد و برای اجرای آن نیز توافقاتی صورت گرفت.

علی رضا شاه میرزایی، رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات موسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در گفتگوی تلفنی علت این تعویق های طولانی مدت را نبود جسارت و کفایت لازم مسئولین پیشین دانست و گفت: “در ۷ بهمن سال ۹۱ مصوبه ای مطرح شد که بر اساس آن می بایست دسترسی کاربران به سایت های داخلی با سرعتی بیش از سایت های خارجی محقق گردد ولی با گذشت سه سال و نیم علی رغم بودجه‌هایی که وزارت ارتباطات برای اجرای این شبکه داشت تا دو سه ماه اخیر هرگز اجرایی نشد”.  وی افزود: “نبود تعریف واحد از مفهوم شبکه ملی اطلاعات و سردرگمی های بسیار  یکی از علل طولانی شدن این پروژه است.”

شبکه ملی اطلاعات به چه دردی می خورد؟

پژمان‌فر از مزایای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات یاد کرد و گفت: “شبکه ملی اطلاعات اقدامی است که از طریق آن مردم می توانند از فضای مجازی با قیمتی ارزان، کیفیتی بهتر و امنیتی بالا استفاده کنند. در حال حاضر بسیاری از کشورهای مطرح دنیا دارای شبکه ملی هستند که از جمله آن می توان به کره جنوبی اشاره کرد. این کشور با داشتن مصرف اینترنت بسیار بالا در جهان شبکه ای ملی به نام کاکائو دارد و امروزه ۹۳ درصد از کاربران این کشور با بهره گیری از شبکه ملی خود، از اینترنتی با خدمات بسیار بالاتر و مطلوب‌تر استفاده می‌کنند. خدماتی که تاکنون مردم ما آن را احساس نکرده‌اند.

عضو شورای معین فضای مجازی افزود: “شواهد زیادی دال بر ناامنی شبکه های خارجی وجود دارد. در اینترنت که به نوعی اینترانت محسوب می شود، کاربر به طور کامل شناخته شده و اطلاعات وی در این فضا ضبط می شود. “وی افزود: “با اجرای این شبکه تا حد زیادی اشتغال‌زایی خواهد شد.”

جهرمی و شاه میرزایی نیز سرعت بیشتر در استفاده از اینترنت با قیمت کمتر و کیفیت بهتر را از مولفه های مهم شبکه ملی اطلاعات دانستند که هم برای تولیدکنندگان محتوا و هم کاربران سودآور است. جهرمی گفت : “در سال ۹۳ سهم استفاده از اینترنت داخلی و خارجی ۹۰ به ۱۰ بود و امروز این میزان ۶۰ به ۴۰ شده است و این به طور چشم گیری به اقتصاد کشور کمک می کند. از سوی دیگر اشتغال‌زایی، فرهنگ‌سازی و کیفیت و هزینه مطلوب‌تر از دیگر ارمغان های شبکه ملی اطلاعات است. ”

جهرمی در ادامه اذعان کرد: “تاکنون تولیدکنندگان محتوا بابت هر ۱۰ گیگ موظف به پرداخت ۱٫۷ میلیارد تومان بودند ولی امروز نه تنها پولی پرداخت نمی کنند بلکه بابت تولید ترافیک درآمد دارند. بر اساس مصوبه هر کاربر با مصرف ۱ واحد اینترنت داخلی می تواند دو واحد اینترنت مجانی مصرف کند که با رشد بازار و تامین مخارج بخش خصوصی این رقم ۱ به ۱۰ خواهد شد. یعنی کاربر با هر واحد مصرف اینترنت ۱۰ واحد اینترنت مجانی خواهد داشت.

وضعیت کنونی شبکه ملی اطلاعات پس از ۱۱ سال

شاه میرزایی با اشاره به دستاوردهایی که تاکنون در شبکه ملی اطلاعات و تفکیک ترافیک داخلی و خارجی وجود داشته اذعان کرد: “با راه‌اندازی این مراکز تبادل داده در عرض چند ماه در چهار استان مهم کشور، تهران، شیراز، مشهد و تبریز، کاربران می توانند با مراجعه به سامانه تامین‌کننده اینترنت میزان مصرف ترافیک داخلی و خارجی خود را مشاهده کرده و بین آن ها تمییز قائل شوند”. به گفته شاه میرزایی، کاربران می توانند دو برابر ترافیک داخلی از ترافیک خارجی استفاده کنند که در نتیجه منجر به کاهش چشمگیر هزینه اینترنت خواهد شد.

جهرمی گفت: ” در حوزه اینترنت موبایل با گسترده شدن نسل سوم و چهارم پوشش لازم برای دسترسی کاربران داده شده است. در حوزه تلفن ثابت و فیبر منازل دارای عقب‌افتادگی‌هایی هستیم و در حوژه شبکه های داخل شهری نیازمند بخش های خصوصی هستیم. ”

آینده شبکه ملی اطلاعات

رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات موسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: “در گام بعدی ما نیازمند سرور هستیم و باید این سرورها در تمام استان ها توزیع شوند. گام بعدی احراز هویت ملی و پس از آن سیستم عامل ملی و آنتی ویروس ملی است”.