آشنایی با رشته ژنتیک و موقعیت شغلی رشته ژنتیک

آشنایی با رشته ژنتیک و موقعیت شغلی رشته ژنتیک

عبارات مهم : وزارت بهداشت – زيست شناسي

فارغ التحصیلان رشته ژنتیک در دکتر قانونی نیز می توانند حضوری فعال داشته باشند

آشنایی با رشته ژنتیک و موقعیت شغلی رشته ژنتیک

گرایش ژنتیک

به طور کلی دانش ژنتیک راجع به انتقال صفات وراثتی از والدین به اولاد بحث می کند که البته این والدین می توانند انسان ، درخت یا باکتری باشند. در واقع ژنتیک تلاش می کند تا بگوید که چه مکانیزم های مولکولی ، عامل انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر هستند. همچنین می خواهد بداند که آیا گاهی اوقات در بین والدین و فرزندان در بعضی صفات تفاوت های بسیار معنی داری وجود دارد؟ در کل دانشجویان این گرایش مباحث مهمی مثل ژنتیک سرطان ، روش های تشخیص بیماری های ژنتیکی قبل و بعد از تولد، آشنایی ناقلین بیماری ها، اصول مشاوره ژنتیکی ، نقش ژنتیک در بروز رفتارهای فردی و اجتماعی ، آشنایی جمعیت های متفاوت ژنتیکی و نژادهای انسانی ، ژن درمانی ، پزشکی قانونی ، تکنیک های مرسوم در ژنتیک ، روش های اصلاح نژاد و ژنتیک مولکولی را مطالعه می کنند.

ژنتيک، دانش انتقال صفات وراثت از والدين به فرزندان است که اين والدين ممکن است انسان، درخت، و يا حتي باکتري باشند. ژنتيک، مي کوشد تا از مکانيزمهاي ملکولي

معرفی مواد درسی و زمینه ی شغلی رشته ی ژنتیک

از اين رهگذر و همگام با پيشرفت هاي روز افزون دانش ژنتيک و نامگذاري قرن ۲۱ به عنوان عصر ژنتيک و ضرب موزیک شتابانِ پرداخت به اين دانش در جهان، گرايش ژنتيک در چند سال اخير در کشور ما ايجاد شده است است.

دانشجويان اين رشته، براي آشنايي با دنياي وسيع اين دانش و دستاوردهاي متفاوت آن، مباحثي پراهميت همچون ژنتيک سرطان، روشهاي تشخيص بيماريهاي ژنتيک پيش و بعد از تولد، آشنایی ناقل بيماريها، اصول مشاوره ژنتيکي، نقش ژنتيک در بروز رفتارهاي فردي و اجتماعي، آشنایی جمعيتهاي متفاوت ژنتيکي و نژادهاي انساني، ژن درماني، پزشکي قانوني و روشهاي اصلاح نژاد ژنتيک مولکولي را مورد بررسي قرار مي دهد. در بين اهداف گوناگوني که براي اين رشته برشمرده اند، اصلاح ژنها با چشم انداز اصلاح نقصهاي آتي، توليد انبوه واکسنهاي انساني و حيواني و توليد داروهاي جديد و پروتئين هاي گوناگون از جمله مهمترين اهداف، به حساب مي آيند.

مصاحبه با استاد

آشنایی با رشته ژنتیک و موقعیت شغلی رشته ژنتیک

در واقع، در مورد دانش ژنتيک، نيازي به گفتگوي زياد نمي باشد؛ ولي در يک جمله مي توان گفت از زماني که حيات در روي کره زمين شروع شد و آفرينش، به وجود آمد- که حدود يک ميليارد سال مي باشد- مي بايستي هر موجودي صفات خود را به نسل بعدي به ارث بگذارد و در نتيجه دانش ژنتيک از همان زمان، حاکم بر دنياي امروز و حيات شد.

در دنیا امروز هم بدون هيچ گونه پيش داوري و خود شيفتگي، بايد عرض کرد که هيچ مسأله اي را نداريم که ژنتيک در آن تأثير نداشته باشد؛ از کليه بيماري ها گرفته تا همه جانوران که حالا چه در اصلاح نژاد آنها و چه در پيشگيري و چه در مبارزه با آنها و چه در گياهان که آنها را به صورت تجاري درآورده و از آنها استفاده بهينه کرده و به خصوص در مورد اشرف مخلوقات موجودي به نام انسان چه در صفات سالم و چه صفات بيماري زا، همه اينها با ژنتيک سر کار داريم.

ژنتيک، دانش انتقال صفات وراثت از والدين به فرزندان است که اين والدين ممکن است انسان، درخت، و يا حتي باکتري باشند. ژنتيک، مي کوشد تا از مکانيزمهاي ملکولي

در دنیا امروز که شروع قرن ۲۱ است پيش بينی شده است که تا ۳۰ سال ديگر و يا حداکثر ۴۰ سال ديگر، کليه و يا شايد قريبِ کلي از تشخيصهاي پزشکي حتي در بيماريهاي غيرژنتيکي، اکثر واکسن ها جهت پيشگيری و تقريباً اکثر درمان ها حتی داروهای ژنتيکی، از طريق ژنتيک صورت می گيرد.

در ايران تا حدودي که مي شد برنامه ريزي کرد، در بين رشته هاي ديگر اروپايي، کارهاي بسيار خوبي انجام شده است ولی هنوز پيش بيني و آينده نگري کلان براي اينکه نسل جوان ما بخواهند در آينده چه پرسشها و خدماتي در امر ژنتيک داشته باشند، چه ژنتيک انساني يا پزشکي، ژنتيک گياهي و يا حيواني در سطح آموزش،

آشنایی با رشته ژنتیک و موقعیت شغلی رشته ژنتیک

پژوهش و خدمات رساني برنامه ريزيهاي کلان صورت نگرفته است.

مصاحبه با دانشجويان

هدف از گزینش رشته (دانشجو): به خاطر علاقمندي به اين رشته که از دوران دبيرستان نشأت گرفته و حتي عاملي که باعث ايجاد گزینش اين رشته شد، دبيران خوب دبيرستان بود. برداشت جامعه نسبت به اين رشته اصلاً درست نيست يعني آنقدر که به رشته پزشکي اهميت مي دهند به رشته زيست شناسي اهميت نمي دهند، ولي رشته خوبي به نظر مي آيد.

گرايش ژنتيک از رشته زيست شناسي سلولي و مولکولي با ارائه دروس عمومي، پايه و اختصاصي، دانشجويان را با اطلاعات مربوط به اين رشته آشنا مي کند.

رياضي ۱ و ۲، فيزيک ۱ و ۲ و شيمي ۱ و ۲ به عنوان دروس پايه، بحثهاي ابتدايي و پايه اي را به دانشجويان مي آموزد.

شيمي آلي ۱ و ۲ که بررسي ساختار دروني مولکولها و اتمها و ترازهاي انرژي را بر عهده دارد از دروس مهم تخصصي به شمار مي رود.

ژنتيک ۱ و ۲ به بررسي صفات وراثتي از يک نسل به نسل ديگر و چگونگي بروز صفات و خصوصيات متفاوت در يک فرد مي پردازد.

ژنتيک سرطان که به بررسي ارتباطي ديواره سرطان با ساختمان ژنمو می پردازد.

ژنتيک رفتاري که بررسي رفتارها و خصوصيات متفاوت افراد از نظر وراثتي و بدون توجه به محيط را بر عهده دارد.

ژنتيک انساني که توارث صفات در انسان و مشاوره ژنتيکي پيش از ازدواج و نابهنجاري هاي وراثتي را مورد بررسي قرار مي دهد.

مصاحبه با استاد

رشته ژنتيک، امروزه در بين جوانان، طرفداران زيادي پيدا کرده هست، به خصوص دانش آموزان، قبل از اينکه وارد دانشگاه شوند به دنبال اين رشته هستند و بعد از دوره ليسانس هم دنبال اين هستند که کارشناسي ارشد و دکترا و دکتراي ارشد خود را بگيرند؛ به هر حال دنياي امروز، دنياي ژنتيک هست. هيچ رشته اي در علوم متفاوت از پزشکي گرفته تا علوم کشاورزي، ميکروبيولوژي و صنايع متفاوت و علوم قضايي وابسته به علم ژنتيک هستند.

مصاحبه با دانشجو

يک دانشجو بيان مي کند که دليل گزینش رشته اش، علاقه به اين رشته بوده که در حال توسعه زياد در ايران است و اين رشته هنوز در ايران جا نيفتاده و تأثير نگرش جامعه به اين رشته زياد خوب نبوده چون تازه و نو مي باشد.

براي ورود به اين رشته، شرايط خاصي مورد نیاز است که شرط اول، گرفتن پايان نامه در دوره کارشناسي هست. دانشجويان، مورد نیاز است در گرايش زيست شناسي و ادامه تحصيل آن در گرايشهاي متفاوت اين رشته و براي Background خيلي قوي، در دروسي مثل ژنتيک، ميکروبيولوژيک و بيوشيمي بسيار قوي باشند. البته دانشجويان زيادي در پزشکي داريم که بعد از اتمام رشته پزشکي، علاقه به ادامه تحصيل در يکي از گرايشهاي ژنتيک به خصوص ژنتيک در پزشکي داشته باشند.

يک دانشجو براي هر رشته اي بايد در شرايط روحي، جسمي خوبي باشد و حال آنکه شرايط به خصوصي هم براي کسي که مي خواهد رشته جانورشناسي و يا گياه شناسي بخواند وجود دارد؛ او بايد توانايي داشته باشد که به صحرا برود. ولي اولاً دانشجو بودن يک روح بسيار خدمتگزاري مورد نیاز دارد که نشانه آن فقط در خدمتگزاري خلاصه مي شود و همه چيز بر روي شغل و زندگي حادث مي شود و اصولاً فرهنگ حاکم بر دانشگاه بايد به صورتي باشد که دانشجويان را به طرف ميل به خدمتگزاري بکشاند. يک دانشجو از نظر اخلاقي، جسمي و روحي، بايد توانايي داشته باشد. مسأله ژنتيک طوري نيست که بخواهند از صبح تا ظهر يکجا و بعدازظهر به بعد جاي ديگر کار کنند، چه در پژوهش و چه در خدمات رساني کارهاي شبانه روزي تلقي مي شوند يعني ما اگر در ارائه خدمات ژنتيکي، تشخيص پيش از تولد، بيماري تالاسمي و انواع کارهاي ديگر، داريم خدمت مي کنيم بعضاً شبانه روز کار مي کنيم.

نظر به گسترده بودن و تخصصي بودن رشته ژنتيک از گرايشهاي رشته زيست شناسي سلولي و ملکولي بايد اشاره نمود که فعاليتها و مشاغل آتي دانش آموختگان اين رشته از يک سو متنوع و در ابعاد گوناگون است و از سوي ديگر محدود به سازمانها و مراکزي است که تحقيقات ژنتيکي به عنوان فعاليت اصلي آنها يا بخشي از فعاليت آنها به حساب مي آيد.

از اين رهگذر شرکت ها و نهادهاي زير که در بخش ژنتيک فعاليتهايي را به ثمر مي رسانند قابليتهاي خوب دانش آموختگان را دارا هستند: وزارت جهاد کشاورزي، مراکز پژوهشي وزارت علوم تحقيقات و فن آوري و انستيتو پاستور ايران. افزون بر مراکز ياد شده است بخشهاي زير نيز به دليل انجام فعاليتهاي مرتبط با اين رشته، جذب کننده فارغ التحصيلان رشته ژنتيک است: وزارت جهاد دانشگاهي، بخشهاي ژنتيک بهزيستي و بيمارستانها و کلينکهاي خصوصي.

موقعیت شغلی و بازار کار رشته ژنتیک در ایران

علم ژنتیک در کشور عزیزمان ایران هنوز در ابتدای راه است و باید تلاش بسیار کرد و کاستی ها را جبران نمود و موانع را از میان برداشت تا بتوان شاهد رشد روزافزون این علم در کشور عزیزمان ایران بود. البته این به آن معنی نیست که در کشور ما تحقیقات ژنتیکی انجام نمی گیرد و فارغ التحصیلان این رشته جذب هیچ مرکزی نمی شوند، بلکه شرکت های مختلفی هستند که به فعالیت های تحقیقاتی ژنتیکی می پردازند که از جمله می توان به مراکز متفاوت وزارت جهاد کشاورزی ، مراکز پژوهشی وزارت علوم ، انستیتو پاستور، مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی اشاره کرد.

فرصت های شغلی موجود جهت فارغ التحصیلان ژنتیک پزشکی (در مقطع کارشناسی ارشد) این افراد می توانند در مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت و درمان فعالیت نموده و سیستم های پیشگیری و درمان بیماری های ژنتیکی را راه اندازی کنند و از بروز این دسته از بیماریهای ژنتیکی جلوگیری نمایند. همچنین در پیشگیری و درمان بیماران ژنتیکی مؤثر باشند. در ضمن فارغ التحصیلان این رشته در دکتر قانونی نیز می توانند حضوری فعال داشته باشند. فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد این رشته می توانند عالی ترین نیرو جهت فعالیت در آزمایشگاههای ژنتیک باشد. لیکن این دسته آزمایش ها بسیار تخصصی بوده و متخصصان ژنتیک باید در این زمینه فعالیت کنند.

در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته در مقطع دکترا می توانند به خاص در بخش شخصی با دایر کردن آزمایشگاه و کلینیک ژنتیک پزشکی فعالیت چشمگیری داشته باشند.

در صورت گرفتن مدرک دکتری در این رشته از وزارت بهداشت می توانید مجوز آزمایشگاه دریافت کنید.

دروس تخصصی گرایش ژنتیک

ژنتیک انسانی ، سیتو ژنتیک ، اصول مشاوره ژنتیکی ، ژنتیک سرطان ، ژنتیک رفتاری ، مبانی ژنتیک میکروارگانیسم ، ژنتیک پیشرفته یا تازه های ژنتیک ، ژنتیک کمی یا ژنتیک جمعیت ها، سمینار، پروژه (بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است )

گردآوری: بخش علمی بیتوته

منابع : kanoon.ir – rotbeyek.com

واژه های کلیدی: وزارت بهداشت | زيست شناسي | جانورشناسي | وزارت علوم | دانشجویان | دانشجو | ژنتیک | ژنتيک | پزشکي | فعالیت | دانشجو