چرا بدنم بی علت کبود می شود؟

اگر بدنتان بی علت کبود می شود، حتما متن زیر را مطالعه کنید

مائده دانشجو است و ۲۵ سال دارد. او گاهی به‌خصوص هنگام حمام کردن متوجه لکه‌های کبود در ناحیه ران‌ها و ساق پا و به ندرت در بازوها می‌شود. مائده می‌گوید هیچ علامت دیگری مثل ضعف، درد و… در او وجود ندارد. به دکتر مراجعه کرده و معلوم شده است دچار بیماری‌ای به نام «تومبوسیتوپنی» است.

او می‌خواهد بداند این بیماری آیا یکباره در او ایجاد شده است و در آینده ممکن است چه مشکلاتی ایجاد کند؟ آیا چنین زنانی می‌توانند ورزش کنند و بچه‌دار شوند و بیماری از مادر به فرزند انتقال یافته می‌شود؟

چرا بدنم بی علت کبود می شود؟

مائده از کبودی‌هایی که آثار آنها تا مدت طولانی در پوست باقی می‌ماند نیز ناراحت است و دنبال روشی است که بتواند آنها را سریعتر از روی پوست محو کند. کارشناسان سلامت به این سوالات پاسخ می‌دهند.

دکتر غلامرضا توگه از ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک می‌گوید

زنان زیاد از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند

پلاکت یکی از سلول‌های مهم خون است که نقش آن ایجاد لخته اولیه جهت جلوگیری از خونریزی هست. پلاکت‌ها در مغز استخوان تولید می‌شوند. نیمه‌عمر آنها کوتاه است و معمولا بعد از ۷ تا ۱۰ روز به وسیله طحال از بین می‌روند و پلاکت‌های تازه جایگزین می‌شوند. میزان طبیعی پلاکت‌ها در خون بین ۱۵۰ هزار تا ۴۵۰ هزار عدد در هر میکرولیتر تعریف می‌شود. اگرچه در کشورهای شرقی حداقل قابل‌قبول کمی پایین‌تر یعنی ۱۲۰ تا ۱۲۵ هزار در میکرولیتر است ولی معیار را همان استاندارد جهانی در نظر می‌گیرند. اگر در آزمایش خون میزان شمارش پلاکت از اعداد گفته‌شده کمتر باشد باید علت را جستجو کرد چون کم کردن پلاکت در مواقع شدید می‌تواند بسیار جدی و خطرناک باشد. در کم کردن شدید پلاکت مقدار پلاکت به ۱۰ تا ۱۵ هزار در میکرولیتر یا کمتر می‌رسد. در این موارد ممکن است بیمار بدون بروز هیچ حادثه‌ای دچار خونریزی شود.

برای خیلی از افراد پیش می آید که بخصوص هنگام حمام کردن، متوجه لکه‌های کبود در ناحیه ران‌ها و ساق پا و به ندرت در بازوها می‌شوند، بدون

علت افت پلاکت را به‌صورت استاندارد به ۳ گروه تقسیم می‌کنند

گروه اول عللی هستند که مانع تولید پلاکت می‌شوند. در این اختلال یا مغز استخوان مسئله دارد یا درگیر بیماری‌های دیگر می‌شود. به عنوان نمونه ممکن است در مغز استخوان ضعفی در تولید پلاکت وجود داشته باشد یا فرد به سرطان مبتلا باشد و شیمی‌درمانی شود و داروهای شیمی‌درمانی روی مغز استخوان تاثیر بگذارد و پلاکت‌ها را کم کردن دهد. در حال حاضر داروهای شیمی‌درمانی جهت بیماری سرطان و بعضی از بیماری‌های دیگر شایع‌ترین علت کم کردن پلاکت هستند.

علت دوم از بین رفتن زودرس پلاکت در خون هست. این مسئله نیز در اثر علل مختلفی ایجاد می‌شود. بعضی بیماری‌‌ها باعث می‌شوند پلاکت بیش از حد مصرف شده است و بدن با کمبود مواجه شود. گاهی هم بدن به علت نامشخصی آنتی‌بادی تولید می‌کند که علیه پلاکت وارد عمل می‌شود و آنها را از بین می‌برد. شایع‌ترین بیماری‌ای که در این گروه قرار می‌گیرد، بیماری itp یا «ترومبوسیتوپنی ایمونولوژیک» نام دارد. در این بیماری سیستم ایمنی بدن علیه پلاکت‌ها وارد عمل می‌شود. بیماری معمولا در خانم‌ها دیده می‌شود و در هر سنی ممکن است بروز کند. البته مکانیسم‌های متفاوتی جهت این بیماری وجود دارد که پیش‌آگهی‌های متفاوتی را هم دربرمی‌گیرد.

علت سوم کم کردن تعداد پلاکت، احتباس پلاکت‌ها در طحال هست. این اتفاق هنگامی که می‌افتد که طحال بزرگ می‌شود. طحال می‌تواند مسئول احتباس ۹۰ درصد تولیدات مغز استخوان باشد. علت بزرگی طحال در کشور ما همچنان وجود بیماری‌های کبدی و فشار خون بالای وریدی به نام پورت در کبد هست.

نشانه‌های بیماری به میزان افت پلاکت بستگی دارد

علائمی که کم کردن پلاکت در بدن ایجاد می‌کند، به میزان کم کردن پلاکت بستگی دارد. در کاهش‌های خفیف و متوسط، بیمار در حالت عادی مسئله خاصی ندارد، مگر اینکه اتفاق جدی مانند تصادف یا جراحات ناشی از آن یا جراحی باعث بروز خونریزی غیرعادی شود. در این موارد بیمار به سرعت دچار کمبود پلاکت می‌شود و خونریزی‌های زیاد پیدا می‌کند. خونریزی‌های ناشی از کمبود پلاکت معمولا به‌صورت نقاط ریز خونریزی یا نقاط کبود در پوست بروز می‌کند. در بعضی از بیماران نیز خونریزی مخاطی از بینی، لثه، دستگاه گوارش و در خانم‌ها خونریز‌ی‌های غیرعادی رحمی ممکن است وجود داشته باشد. در کم کردن پلاکت شدید خونریزی‌های مغزی هم دیده می‌شود.

چرا بدنم بی علت کبود می شود؟

ارزیابی بیماران

وقتی در فردی خونریزی بدون دلیل، کبودی مکرر پوست یا بدون وجود ضربه و در دخترها خونریزی غیرعادی در دوران ماهانه و بدون علت وجود داشته باشد، از بیمار آزمایش خون درخواست می‌شود تا سطح پلاکت ارزیابی شود. بعد از اینکه ثابت شد پلاکت پایین است باید به ۳ توصیه توجه کرد؛ ابتدا باید دید آیا در معاینه بالینی طحال بزرگ‌تر شده است است؟ توصیه بعدی مطالعه کامل‌تر خون محیطی بیمار است چون در بعضی از بیماران تغییرات دیگری در خون ایجاد می‌شود که می‌توان از روی آن به پرسشها دیگری پی برد. در مرحله سوم نمونه‌ای از مغز استخوان تهیه می‌شود. با انجام این ۳ مرحله معلوم می‌شود بیمار در کدام گروه واقع شده است است و درمان نیز بر همان اساس شروع می‌شود. اگر کم کردن پلاکت در اثر عوارض دارویی مثل داروهای شیمی‌درمانی باشد، می‌توان با دادن داروهای کمکی دوران نقاهت و افت شمارش پلاکتی را سریع‌تر اصلاح کرد.

درمان با توجه به علت زمینه‌ای افت پلاکت است

اگر بیمار دچار زیاد کردن تخریبی پلاکت خونی است باید نوع و علت را شناسایی کرد. در صورتی که نوع «آی‌تی‌پی» است باید با استفاده از داروهایی حاوی ترکیبات استروییدی ( کورتونی) و نهایتا برداشتن طحال جلوی روند بی‌رویه تخریب شدن پلاکت‌ها را گرفت. در مواردی که در اثر احتباس پلاکت در طحال شاهد افت پلاکت خون هستیم باز هم درمان باید با توجه به علت زمینه‌‌ای که باعث افت پلاکت شده، انجام گیرد. در این موارد نیز، معمولا مهم‌ترین راه درمانی برداشتن طحال هست.

برای خیلی از افراد پیش می آید که بخصوص هنگام حمام کردن، متوجه لکه‌های کبود در ناحیه ران‌ها و ساق پا و به ندرت در بازوها می‌شوند، بدون

بیماری کم کردن پلاکت ارثی نیست

برای بسیاری از افرادی که دچار کم کردن پلاکت خون هستند این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توانند ازدواج کنند و صاحب فرزند شوند؟ باید گفت نگرانی‌ای در این زمینه وجود ندارد چون این بیماری ژنتیکی نیست و از پدر و مادر به جنین انتقال یافته نمی‌شود، مگر در موارد بسیار استثنایی، ولی بیماران خانمی که جزو گروه دوم هستند و دچار تخریب محیطی پلاکت در اثر تولید آنتی‌بادی‌اند یا مبتلا به itp هستند باید در دوران بارداری خود تحت‌نظر دکتر متخصص خون و زنان باشند چون آنتی‌بادی‌ها می‌توانند از جفت عبور کنند و در نوزاد نیز با کم کردن پلاکت گذرا روبرو شویم. البته این اتفاق نیز خطرناک نیست و متخصصان اطفال و نوزادان، کودک را تحت نظر می‌گیرند تا خطر برطرف شود. itp در خانم‌ها زیاد از مردها دیده می‌شود ولی میزان شیوع موارد دیگر کم کردن پلاکت در هر دو جنس تقریبا برابر هست.

کدام بیماران محدودیت دارند

محدودیت خاصی جهت بیماران وجود ندارد ولی هر لحظه باید سن بیمار، شدت افت پلاکت و علت ایجاد‌کننده بیماری را باید در نظر گرفت. هنگامی که پلاکت بیمار کمتر از ۱۵-۱۰ هزار هست، بیمار در هر سنی که باشد، خطر خونریزی‌های خودبه‌خودی وجود دارند. به این بیماران توصیه می‌کنیم از انجام اقداماتی که ممکن است به بدن صدمه برسانند مانند ورزش‌های گروهی یا مبارزه‌ای و انجام کارهای پرخطر که احتمال سقوط و زمین خوردن در آن وجود دارد، پرهیز کنند. البته بیمارانی که پلاکتشان از این رقم بالاتر است نیز باید قبل از ورزش با دکتر معالجشان مشورت کنند. اغلب پزشکان در پلاکت‌های کمتر از ۵۰ هزار اجازه ورزش‌های پرخطر را به بیمار نمی‌دهند.

چرا بدنم بی علت کبود می شود؟

کرم‌های از بین برنده کبودی چگونه عمل می‌کنند؟

بسیاری از تغییرات جزیی و بدون درد در بدن ما از همان ابتدا جدی گرفته نمی‌شوند. به عنوان نمونه هنگامی که پوست بدن قرمز یا دچار کبودی می‌شود، این‌طور فکر می‌کنیم که احتمالا ضربه‌ای به آن وارد شده است ولی اگر کبودی چند بار و در نقاط متفاوت بدن تکرار شود، دلواپس می‌شویم که حتما مشکلی درون بدن ایجاد شده است که باید با بررسی بیشتر، تشخیص داده شود. اگر در یافته‌های آزمایشگاهی هیچ علتی جهت این کبودی‌ها پیدا نشود باز هم پرسش ما این است که آیا چنین اتفاقی جهت من افتاده و فلانی مسئله من را ندارد. در جواب این سوال‌ها باید گفت که در پوست انسان میلیون‌ها مویرگ خونی وجود دارد که بعضی از آنها سطحی و بعضی هم عمقی هستند. مویرگ‌های سطحی به ضربه حساس‌تر هستند و در اثر هر ضربه به عنوان نمونه اصابت شیئی به بدن پاره می‌شوند. در پوست بعضی از افراد تعداد مویرگ‌های سطحی بسیار زیاد است بعد تعداد بیشتری از مویرگ‌ها صدمه می‌بینند. هنگامی که مویرگ پاره می‌شود، مقداری خون از مویرگ به زیر پوست نشت می‌کند. نشت خون باعث می‌شود تصویر کبودرنگی در آن ناحیه پوست صدمه‌دیده به نظر برسد. این روند با ورود سلول‌های خونی قرمررنگ به زیر پوست شروع می‌شود. به همین علت پوست در لحظه خونریزی نمایی قرمزرنگ دارد و به‌تدریج در عرض چند ساعت به رنگ آبی متمایل به بنفش تبدیل می‌شود. هرچه ضربه شدیدتر و وسعت آن روی پوست زیاد باشد، با کبودی بزرگ‌تری روبرو خواهیم بود.

شکایت کبودی پوست را معمولا از سوی افراد سفیدپوست زیاد مشاهده می‌کنیم. آنها نه‌فقط از منظر سلامت، بلکه به‌دلیل پرسشها قشنگی هم به این مساله حساس‌ترند ولی کبودی پوست ارتباطی به رنگ پوست ندارد و افراد سیاهپوست هم اگر تعداد مویرگ‌های سطحی پوستشان زیاد باشد، زیاد دچار کبودی خواهند شد ولی به‌دلیل تیره بودن پوست، کبودی آنها در رنگ پوست طبیعی محو می‌شود و نمای زیادی ندارد. کبودی پوست، مدتی طولانی روی بدن باقی می‌ماند. سیستم ایمنی بدن در طول این مدت تلاش می‌کند سلول‌های مرده خون را که از گردش خون خارج شده‌اند از بین ببرد. این وقت حدود ۲۴-۱۵ روز طول می‌کشد. البته کبودی به مرور کمرنگ می‌شود. یعنی از رنگ بنفش یا آبی تیره به‌تدریج روشن‌تر می‌شود تا داخل پوست محو شود. در کبودی‌های عمیق و شدید مدت بیشتری جهت اصلاح مورد نیاز است.

در بعضی از افراد کبودی تکرارشونده و مداوم هست. چنین افرادی ممکن است در اثر برخورد راحت با یک شیء کوچک دچار کبودی وسیع شوند. بعضی از آنها هم سابقه ضربه را به یاد نمی‌آورند. در این موارد فرد حتما باید دنبال علت باشد. البته در ابتلای افراد به بیماری‌های انعقادی خون، معمولا علائم دیگری هم وجود دارد. کبودی مداوم پوست را در بیمارانی که از داروهای ضدانعقاد استفاده می‌کنند زیاد مشاهده می‌کنیم. چنین افرادی باید تحت‌نظر دکتر باشند و وجود کبودی‌ها را اطلاع دهند. معمولا مورد نیاز است جهت چنین بیمارانی هر ماه یکبار سطح پلاکت‌ها، وقت انعقاد و… اندازه گرفته شود. شاید مورد نیاز باشد دوز داروی انعقادی نیز عوض کردن کند.

افرادی که پوست حساسی دارند و تعداد کبودی‌ها در بدنشان زیاد است و مسئله و بیماری خاصی هم ندارند می‌توانند با به‌کارگیری راه‌هایی جلوی کبودی احتمالی را بگیرند. عالی ترین و آسان‌ترین راه این است که کمپرس یخ روی پوست قرار دهند. این کار کمک می‌کند مویرگ‌های پاره‌شده منقبض شوند و خون کمتری از آنها خارج شود. این کار باید در همان ۱۰ دقیقه بعد از ضربه انجام شود.

در مورد کرم‌های موجود در بازار زیاد پرسش مطرح می‌شود. مکانیسم عمل این کرم‌ها این‌گونه است که روند تجزیه سلول‌های خونی زیر پوست را سریع‌تر می‌کنند. باید بدانید حتی کرم‌ها هم نمی‌توانند به‌طور کامل و به سرعت کبودی پوست را محو کنند ولی وقت اصلاح را کوتاه‌تر می‌کنند و حتی در بعضی موارد به ۷ تا ۱۰ روز می‌رسانند.

دکتر رامین طاهری – عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی سمنان

کبودی مکرر پوست؛ هشدار جهت بیمار

کبودی پوست ممکن است در اثر کم کردن پلاکت باشد. این بیماری معمولا علل ناشناخته دارد و جزو بیماری‌های مربوط به خون است و متخصصان خون باید درمان آن را برعهده گیرند. این بیماری ممکن است به‌صورت تظاهرات پوستی یعنی همان کبودی بروز کند و معمولا هم بیماران در اوایل بیماری به متخصص پوست مراجعه می‎‌کنند. اگر ثابت شود بیمار واقعا دچار کمبود پلاکت یا فاکتور انعقادی هست، درمان باید سریعتر شروع شود. در این بیماری البته در نوع شدید احتمال خونریزی از جاهای دیگر بدن مثل مغز و… نیز وجود دارد. مسئله دیگر مربوط به عروق خونی هست. در این اوضاع کمبود پلاکت یا فاکتورهای خونی وجود ندارد ولی خونریزی‌های پوستی و کبودی دیده می‌شود. این بیماران اغلب سالمند هستند و دیواره عروق ضعیفی دارند. البته افراد جوان نیز ممکن است دچار این مسئله شوند. در این افراد معمولا با یک ضربه بسیار جزیی ممکن است عروق پاره شوند و خون داخل بافت نشت کند و کبودی زیرپوستی ایجاد شود. کبودی‌ها از نظر سلامت خطری جهت فرد ندارند، ولی از نظر ظاهری می‌توانند باعث نگرانی شوند و این پرسش پیش آید که چه مشکلی در بدن وجود دارد؟ کبودی‌ها خودبه‌خود برطرف می‌شوند و نیازی به درمان ندارند. اگر کبودی به مدت طولانی برطرف نشود، ممکن است به علت تکرار خونریزی در همان محل باشد. البته کرم‌هایی وجود دارند که جهت از بین بردن کبودی استفاده می‌شوند. این کرم‌ها در انواع متفاوت ایرانی و خارجی به فروش می‌رسند ولی چنین کرم‌هایی نیز حداکثر می‌توانند چند روز سریعتر کبودی را برطرف کنند. درمان اساسی این است که جلوی کبودی‌های تازه گرفته و بیماری کنترل شود.

دکتر مسعود داوودی – عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌ا…(عج)

الزاما همه خانم‌های مبتلا خونریزی شدید ندارند

بیماری ترومبوسیتوپنی نوعی کم کردن پلاکت است که در خانم‌ها می‌تواند مشکلاتی غیر از کبودی و خونریزی از بینی و… ایجاد کند. البته همه خانم‌های مبتلا به ترومبوسیتوپنی الزاما خونریزی شدید ندارند. علائم این بیماری به میزان کم کردن پلاکت بستگی دارد گاهی فرد دچار کم کردن پلاکت است ولی هیچ علامتی ندارد ولی بیماری با رسیدن به سن بلوغ و خونریزی‌های شدید و مراجعه به دکتر جهت اولین‌بار تشخیص داده می‌شود. چنین بیمارانی باید تحت نظر دکتر متخصص داخلی یا خون باشند. در مواقعی که افت پلاکت شدید است و بیماری تحت کنترل نیست، بارداری ممنوع است چون در زایمان طبیعی و سزارین، مادر خون زیادی از دست می‌دهد. این اختلال در جامعه ما تقریبا زیاد دیده می‌شود ولی اغلب افراد مسئله چندانی ندارند.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health

عبارات مهم : راه درمان – استاندارد
منبع: salamat.ir

واژه های کلیدی: راه درمان | استاندارد | استخوان | بیماری | خونریزی | درمانی | سلامت | پیشگیری و بیماریها