ترامپ قصد دارد با بحران سازی در دنیا به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند. … او بحران می سازد تا آمریکا سود کند. لذا می توان گفت اگر روزی ترامپ با «ساخت و ساز» به دنبال پول بود، امروز با «تخریب» این نشانه را دنبال می کند.

بحران در روابط قطر با بعضی کشورهای عربی به بروز شکاف در دولت و نظام تصمیم گیری آمریکا منجر شده است هست. به طور معمول گفته می شود در مواضع روسای جمهور و افراد کابینه در خصوص پرسشها بین المللی و به خاص مباحث حساس نباید اختلاف نظر وجود داشته باشد. ولی اکنون شاهد آن هستیم که در بحران قطر دیدگاههای متفاوتی از سوی دولت آمریکا شنیده می شود.

او فقط به پول فکر می کند ، چرا ترامپ و وزرای خارجه و دفاع آمریکا راجع به قطر اختلاف دارند؟

در حالی که ترامپ مدیر جمهور آمریکا تلویحا به انتقاد از قطر پرداخته و از عربستان حمایت کرده هست، وزیر خارجه وی خواستار مذاکره و حل مسالمت آمیز بحران شده است هست. جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا نیز در موضعی متضاد با ترامپ تاکید کرد مقامات قطر در مسیر درست حرکت می کنند. اختلافات آنقدر گسترده است که به استعفای سفیر آمریکا در قطر نیز منجر شده است هست. همچنین مواضع ضد ونقیض اعضای دولت ترامپ راجع به بحران قطر باعث احضار تیلرسون به سنا جهت توضیح در این باره شد.

اکنون این پرسش مطرح است که علت اختلاف میان ترامپ و دیگر مسئولان آمریکا راجع به بحران قطر چیست؟ شاید بعضی ناظران این اختلاف را طبیعی و ناشی از تفاوت تحلیل در کاخ سفید، وزارت خارجه و وزارت دفاع آمریکا بدانند؛ ولی به نظر می رسد ریشه این اختلاف را باید در شاخصه های شخصیتی و نظام فکری ترامپ جستجو کرد.

ترامپ قصد دارد با بحران سازی در دنیا به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند. … او بحران می سازد تا آمریکا سود کند. لذا می توان گفت

اگر از این احتمال که موضع تیلرسون به علت ارتباطات گسترده اکسون موبیل (شرکتی که تیلرسون قبل از صدارت وزارت خارجه مدیر آن بود) با صنعت نفت و گاز قطر است بگذریم و آن را ناشی از تحلیل کارشناسی دستگاه سیاست خارجی آمریکا بدانیم و همچنین موضع ماتیس را نتیجه رویکرد منطقی و عقلایی وزارت دفاع آمریکا به بحران پیش آمده در منطقه تصور کنیم، آن وقت فرضیه این یادداشت راجع به نقش ترامپ در بروز اختلاف میان دولت آمریکا راجع به بحران قطر زیاد تقویت می گردد.

پیش از این در یادداشتی به روحیه تاجرمسلکی ترامپ اشاره کرده بودم و اینکه او اساسا سیاست مدار نیست و در تصمیم گیری های متفاوت نگاهی کاسب مآبانه دارد. ترامپ راجع به اکثر توافقات دولت آمریکا در دوره اوباما یک جمله تکراری را بیان می کند: “این توافق، توافق بسیار بدی است و ما باید دوباره مذاکره کنیم تا به توافق خوبی جهت آمریکا برسیم.” ولی توافق خوب از نظر ترامپ چه شاخصه هایی دارد؟

وقتی به انتقادات مدیر جمهور آمریکا از برجام توجه می کنیم، مشاهده می شود عمده انتقاد او این است که کشور عزیزمان ایران از این توافق سود کرد و چیزی به آمریکا نرسید. ترامپ مکررا به یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار پول نقد اشاره می کند که به کشور عزیزمان ایران داده شد و در برابر آمریکا دستش خالی ماند. او اصلا به وجوه دیگر برجام کاری ندارد. لذا به نظر می رسد آنچه در هر توافقی جهت ترامپ از اهمیت خاص برخوردار است منافع مادی (پول) حاصل شده است جهت آمریکا است.

او فقط به پول فکر می کند ، چرا ترامپ و وزرای خارجه و دفاع آمریکا راجع به قطر اختلاف دارند؟

اگر این گزاره را مدنظر قرار دهیم آن وقت خواهیم دید اکثر تصمیمات ترامپ منشاء اقتصادی دارد. اگر از «توافق پاریس» خارج می شود جهت ایجاد شغل و زیاد کردن رشد اقتصادی در آمریکا هست. اگر از چین انتقاد می کند جهت ممانعت از زیاد کردن بیکاری در آمریکا هست. اگر از «پیمان ترانس آتلانتیک» خارج می شود جهت حمایت از تولید داخلی هست. اگر به ناتو و اعضای آن انتقاد می کند به علت فشار مالی آن بر آمریکا است و … . بنابراین موضع وی راجع به بحران قطر را نیز می توان از همین زاویه دید.

ترامپ در دوره تبلیغات انتخاباتی از عربستان به عنوان بااهمیت ترین حامی تروریسم یاد کرد، ولی بعد از رسیدن به ریاست جمهوری نخستین سفر خارجی خود را به این کشور انجام داد و در نمایشی تبلیغاتی مرکز خاص مبارزه با تروریسم را در ریاض افتتاح کرد. علت این چرخش ۱۸۰ درجه ای کاملا مشخص هست. ترامپ به خریدهای هنگفت تسلیحاتی عربستان که هزاران شغل جهت آمریکا ایجاد می کند چشم دوخته بود. ولی ترامپ تنها به سرکیسه کردن عربستان رضایت نداد.

ترامپ قصد دارد با بحران سازی در دنیا به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند. … او بحران می سازد تا آمریکا سود کند. لذا می توان گفت

باید از این سفر منطقه ای دلارهای بیشتری جمع می کرد. لذا با توجه به اختلافات عربستان و قطر، این کشور می توانست گزینه مناسبی جهت نشانه مدیر جمهور آمریکا باشد. ولی امیر قطر زیر بار نرفت و حتی بعد از شروع بحران به دعوت ترامپ جهت سفر به آمریکا (جهت اقناع و تهدید) پاسخ منفی داد. با این حال در چند روز اخیر عنوان شد وزرای دفاع آمریکا و قطر قرارداد خرید ۱۲ میلیارد دلار جنگنده اف ۱۵ از آمریکا به وسیله قطر را امضاء کردند. اگرچه مذاکرات مربوط به این قرارداد از سال ۲۰۱۶ شروع شده است بود ولی توافق نهایی آن در روزهای اخیر معنادار است.

بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که ترامپ قصد دارد با بحران سازی در دنیا به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند. مهم نیست این بحران با محیط زیست چه می کند (توافق پاریس) یا منطقه ای را به آشوب می کشد (بحران قطر). مهم سرازیر شدن پول و شغل به آمریکا هست. البته ترامپ از درگیر کردن آمریکا در هرگونه بحران حذر می کند. او بحران می سازد تا آمریکا سود کند. لذا می توان گفت اگر روزی ترامپ با «ساخت و ساز» به دنبال پول بود، امروز با «تخریب» این نشانه را دنبال می کند.