نوروپاتی دیابتی چیست؟ علل، علائم و درمان

در مورد نوروپاتی دیابتی زیاد بدانید

سن ، و دیابت ، عامل مهم آسیب های عصبی هست، افراد مبتلا به دیابت که بیش از حد الکل مصرف میکنند نیز زیاد احتمال دارد که مبتلا به آسیب های عصبی شوند. نوروپاتی (بیماری اعصاب محیطی) یا نوروپاتی محیطی به معنی اختلال در کارکرد اعصاب محیطی بدن هست. انتقال دوطرفه پیام‏های عصبی بین مغز یا نخاع و اندام‏های متفاوت بدن از راه اعصاب محیطی صورت می‏گیرد.

اعصاب، ساختمان‏های بلند و باریکی هستند که حاوی صدها تا هزاران رشته نازک بوده، همه قسمت‏های بدن را به مغز مرتبط می‏سازند. این اعصاب پیام‏های حسی را از اندام‏ها به طرف مغز می‏برند و پیام‏های حرکتی را از مغز به اندام‏های گوناگون می‏رسانند. در نوروپاتی کارکرد این اعصاب دچار اشکال می‏شود. علامت‏های نورپاتی زیاد مشمول بر کم کردن حس و گاهی اوقات درد در دست‏ها و پاها و ساق‏ پا است.

نوروپاتی دیابتی چیست؟ علل، علائم و درمان

آسیب عصبی ناشی از دیابت، می‏تواند باعث مشکلاتی در دستگاه گوارش، قلب و کارکرد جنسی شود و موجب سوء هاضمه، اسهال یا یبوست، عفونت مثانه، کم کردن قدرت جنسی و تعرق بیش از حد گردد.

در بعضی افراد ممکن است ضعف و تحلیل عضلات نیز مشاهده شود.

نوروپاتی چه زمانی در افراد مبتلا به دیابت رخ می‏دهد؟

با گذشت زمان، سطح قند خون بالای  بیماران دیابتی می تواند به اعصاب  سراسر بدن  آسیب  برساند. هرچه سطح قند خون، زیاد  باشداحتمال دارد شما را به آسیب

افراد مبتلا به دیابت ممکن است در هر زمانی به نوروپاتی دچار شوند ولی علامت‏های آشکار نوروپاتی معمولاً در طول ۱۰ سال بعد از تشخیص دیابت، پدید می‏ آیند.

مطابق آمارهای موجود می‏توان گفت:

• حدود ۶۰ درصد مبتلایان به دیابت به نوروپاتی مبتلا هستند ولی علامتی ندارند.

• تقریباً در ۳۰ تا ۴۰ درصد بیماران دیابتی علامت‏های نوروپاتی پدیدار می‏شوند.

نوروپاتی دیابتی به طور معمول در افراد سیگاری، بالای ۴۰ سال و کسانی که در کنترل قندخون دچار مسئله بوده ‏اند، رخ می‏دهد.

نوروپاتی دیابتی چیست؟ علل، علائم و درمان

علل ایجاد نوروپاتی دیابتی چیست؟

عوامل مختلفی در ایجاد نوروپاتی دیابتی مؤثرند که می‏توان از قندخون و قشارخون بالا در افراد دیابتی نام برد. فشار خون بالا ممکن است باعث از بین رفتن رگ‏های خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل می‏کنند،شود. فشارخون بالا باعث تخریب اعصاب نیز می‏گردد. همچنین قندخون بالا روی بعضی فعالیت‏های شیمیایی اعصاب اثر می‏گذارد.

علامت‏های نوروپاتی دیابتی چیست؟

با گذشت زمان، سطح قند خون بالای  بیماران دیابتی می تواند به اعصاب  سراسر بدن  آسیب  برساند. هرچه سطح قند خون، زیاد  باشداحتمال دارد شما را به آسیب

علامت‏های نوروپاتی دیابتی گوناگون هست. بی‏حسی و کرختی در پاها، اغلب نخستین علامت می‏باشد. گاهی افراد هیچ‏گونه علامتی ندارند در حالی که بعضی دیگر به علت علامت‏های نوروپاتی به شدت ناتوان می‏شوند. نوروپاتی ممکن است در عده ‏ای موجب پیدایش درد و در گروهی دیگر باعث بی‏دردی (حس نکردن درد) گردد.

علامت‏های نوروپاتی در ابتدا اغلب خفیف هستند و تا مدت‏ها فرد متوجه این عارضه نمی‏شود.

آیا نوروپاتی انواع متفاوت دارد؟

نوروپاتی دیابتی چیست؟ علل، علائم و درمان

علامت‏های نوروپاتی با توجه به نوع اعصابی که درگیر می‏شوند متفاوت هست. ممکن است اعصاب متعددی درگیر شوند و یا فقط یک یا چند عصب دچار اختلال گردند.

نوروپاتی منتشر حسی- حرکتی

این نوع نوروپاتی شایعترین نوع بیماری است که باعث تخریب اعصاب محیطی در پاها، ساق پا و دست‏ها می‏شود و علامت‏ها آن عبارتند از:

• بی‏حسی و کرختی یا عدم احساس درد و حرارت

• درد شدید و گرفتگی در اندام‏ها

• حساسیت بیش از حد به لمس

• از بین رفتن تعادل بدن

لازم به ذکر است که این علامت‏ها معمولاً بارزتر هستند. در این نوع بیماری به علت از دست رفتن حس اندام‏ها ممکن است فرد دچار آسیب‏ها جدی گردد ولی متوجه آنها نشود.

نوروپاتی کانونی

این نوع نوروپاتی معمولاً بصورت ناگهانی بروز می‏کند و روی اعصاب خاصی اثر می‏گذارد که علامت‏های زیر را ممکن است پدید آورد:

۱. درد رانها

۲. درد شدید در ناحیه لگن

۳. درد قفسه سینه، معده یا پهلوها

۴. ناتوانی در دیدن اشیاء

۵. دوبینی

۶. بی‏حسی یک طرفه صورت

۷. پرسشها شنوایی

نوروپاتی خودکار یا اتونوم

این نوع بیماری، اعصابی را که قلب و اندام‏های درونی را عصب‏ دهی می‏کنند دچار اختلال می‏کند و علامت‏های آن عبارتند از:

• اشکال در کارکرد مثانه (عدم تخلیه کامل مثانه و تکرر ادرار و…)

• کم کردن توان جنسی

• تخلیه کند معده

• پرسشها گوارشی مانند احساس پری معده، از دست دادن اشت‏ها و…

• اختلال در بلع غذا

• اسهال یا یبوست

• کم کردن وزن

• افت شدید فشار خون زمانی که فرد از حالت نشسته به اوضاع ایستاده بر می‏گردد.(کاهش فشار خون وضعیتی)

• تعریق

نوروپاتی چگونه تشخیص داده می‏شود؟

تشخیص نوروپاتی بر پایه علامت‏ها و معاینات بالینی است که به وسیله دکتر انجام می‏گیرد. البته روش‏های تشخیصی دیگری مانند نوار عصب نیز وجود دارد.

نوروپاتی دیابتی چگونه درمان می‏شود؟

هدف از درمان دیابت، رهایی از پرسشها ایجاد شده است و همچنین پیشگیری از تخریب زیاد اعصاب هست. نخستین گام، کنترل قندخون است لیکن کنترل خوب قندخون از پیدایش پرسشها تازه و بدتر شدن عوارض قلبی پیشگیری می‏کند. جهت کم کردن یا دفع پرسشها مختلفی که افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی دارند، روش‏های گوناگونی وجود دارد که به بعضی از آنها اشاره می‏شود.

رهایی از درد اندام‏ها

درمان درد ناشی از نوروپاتی، پشتکار و مداومت می‏خواهد. مهمترین مسأله پیگیری منظم درمان است حتی در مواقعی که درد فراموش شده است باشد. پیشگیری از درد بسیار آسانتر از آن است که منتظر شویم.

تا درد را می‏توان به روش‏های زیر کنترل کرد:

• اصلاح در نحوه کنترل دیابت: در مواردی که قرص‏ها نمی‏توانند قندخون را به خوبی کنترل کنند، ممکن است تزریق انسولین یکی از راه‏های درمان باشد.

• مسکن‏ های راحت مانند استامینوفن به طور منظم استفاده شوند.

• مسکن‏های نیرومند شب‏ها مورد استفاده قرار گیرند.

• بعضی از قرص‏هایی که جهت درمان نوروپاتی ناشی از دیابت به کار می‏روند. این داروها همچنین دارای اثر مضاعف در اصلاح کیفیت خواب هستند.

• استفاده از پمادهای مسکن موضعی بر روی پاها گاهی کمک کننده است.

• یک محرک الکتریکی عصب نیز ممکن است کمک کننده باشد.

روش‏های درمانی دیگر مانند بلوک عصب (که در درمانگاه درد انجام می‏شود) یا مصرف ویتامین‏ها، ممکن است به صورت آزمایشی به کار برده شوند ولی اغلب چندان کمک‏ کننده نیستند. روغن گل پامچال نیز ممکن است اثر محافظت کننده اندکی بر نوروپاتی داشته باشد ولی درد را تسکین نمی‏دهد.

اگر شما استفاده از یک درمان مکمل را گزینش می‏کنید، به خاطر داشته باشید که باید در کنار سایر درمان‏ها بکار برده شود نه به عنوان درمان جایگزینی جهت درمان‏هایی که دکتر به شما توصیه کرده است.

مشکلات گوارشی

جهت اصلاح علامت‏های گوارشی مختلف. دکتر درمان‏های گوناگونی ممکن است پیشنهاد نماید. به طور مثال به افرادی که دچار کندی هضم غذا هستند پیشنهاد می‏شود که تعداد وعده‏ های غذایی را زیاد کردن دهند و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنند، همچنین از مصرف غذاهای پرچربی و پرفیبر اجتباب نمایند.

سرگیجه و ضعف

ایستادن و نشستن آهسته می‏تواند از سرگیجه جلوگیری کند. همچنین جهت اصلاح ضعف اندام‏ها بهتر است از فیزیوتراپی استفاده نمود.

مشکلات مثانه

به علت استعداد مبتلا شدن به عفونت ادراری در مبتلایان به نوروپاتی دیابتی، مورد نیاز است مبتلایان به دیابت آب و مایعات زیاد بنوشید و اگر دچار تکرر ادرار هستند، تلاش کنند به فواصل منظم مثلاً هر ۳ ساعت یک‏بار ادرار کنند تا به یک الگوی صحیح دفع ادرار دست یابند.

دلیل اهمیت مواظبت از پاها در مبتلایان به نوروپاتی دیابتی چیست؟

لازم است افراد دیابتی مراقبت‏های ویژه‏ای از پاهای خود انجام دهند. پرسشها عروقی و عصبی در دیابت می‏تواند باعث ایجاد زخم پا شود. مهم‏ترین عامل در پیشگیری از پرسشها پا، کنترل صحیح قندخون و رعایت نکات بهداشتی در مواظبت از پاها است که به گوشه‏ ای از آنها اشاره می‏شود:

• پاهای خود را مرتب بشویید و خشک نمایید.

• کفش‏های مناسب و اندازه بپوشید.

• درجه حرارت آب را پیش از قرار دادن پاها در آب بررسی کنید.

• ناخن‏ها را به صورت عرضی کوتاه نمایید.

• سیگار نکشید.

در آخر مورد نیاز است یادآوری نماییم که گرچه نوروپاتی در بیماران دیابتی یک مسئله مرسوم هست، اغلب بیماران نسبت به آن آگاه نیستند. مسأله مهمی که باید به خاطر سپرد این است که در افرادی که از کم کردن حس پاهای خود اطلاعی ندارند، باید مواظبت کافی از پاها به عمل آورد. این مسأله علت اهمیت معاینات دوره‏ ای به وسیله دکتر رانشان می‏دهد.

کنترل خوب دیابت پیشرفته آسیب عصبی را کم کردن می‏دهد.

با کمک متخصصین و درمانگاه های دیابت، می‏توان علامت‏های بیماری را تسکین داد، از پیشرفت آنها جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را اصلاح بخشید.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health

عبارات مهم : بیماران دیابتی – عفونت ادراری
منبع: pezeshkin.ir

واژه های کلیدی: بیماران دیابتی | عفونت ادراری | درمان دیابت | مبتلا شدن | استفاده | بیماری | کنترل | دیابت | اندام | ادرار | درمانی