از کنج تاریک منزل ها ، گوشه خلوت آرایشگاه ها، حاشیه پارک ها و پیاده روها و پیچ وخم کوچه بعد کوچه ها، بارو بندیل بسته اند، کوچ کرده اند به یک دنیای پررنگ و لعاب تر؛ شلوغ تر، بی قانون تر! بساط ورق های فال گیری، رمل و اسطرلاب، قهوه و تاروت ارزش را برداشته اند و یکراست آمده اند به یک فضای جدیدتر، پرمشتری تر، سرراست تر. آمده اند به فضای مجازی؛ به اینستاگرام، خبر رسان تلگرام و بقیه شبکه های پرطرفدارِ این روزها.

بساط ورق های فال گیری، رمل و اسطرلاب، قهوه و تاروت در اینترنت پهن است

فالگیرها و رمال ها آهسته و بی صدا ، پا گذاشته اند به دنیای مجازی، آمده اند، مانده اند و خیال رفتن ندارند؛ حالا هر روز که می گذرد، هم به جمعیت آنها اضافه می شود، هم به جمعیت طرفداران و مخاطبان شان. مخاطبانی که میل به قلبی ارزش آگاهی از اتفاقات آینده است و آنها درست دست روی همین نقطه ضعف می گذارند و فریبکارانه تضمین می دهند که آنچه آنها آینده نگری کرده اند تا چند صباح دیگر رخ بدهد!

عبارات مهم : جرایم رایانه ای – دنیای مجازی
حالا آنها مدت هاست که در اینستاگرام صاحب صفحاتی با دنبال کننده های فراوان هستند ،در خبر رسان تلگرام جهت خودشان کانال و گروه های اختصاصی دارند ، در صفحات پرطرفدار دیگر تبلیغ می کنند، از آینده نامعلوم خبر می دهند و تبلیغات ارزش براحتی به دست افرادی می رسد که در این فضاها عضوند.

به سادگی یک جست وجوی کوتاه در فضای مجازی

پیدا کردن این فالگیرهای مدرن و امروزی که همپای پیشرفت علم و تکنولوژی، به روزتر شده است اند و خدمات ارزش را مثل خیلی از خدمات دیگر در این دوره و زمانه، بصورت آنلاین و اینترنتی ارائه می دهند اصلا کار مشکل نیست. فقط کافی است در اینستاگرام، در قسمت جستجو سراغ یک کلمه سه حرفی را بگیریم: فال!

فاصله دسترسی ما به فالگیر هایی که مدعی ارائه انواع و اقسام شیوه ها جهت خبردادن از آینده هستند به همین کوتاهی هست؛ به کوتاهی یک جستجوی چندثانیه ای.

همینجاست که صفحات مختلفی که خدمات آنلاین و از راه دور فالگیری را ارائه می دهند پشت سرهم برابر ما ردیف می شوند؛ صفحاتی با فالوئرهای قابل توجه، از ۱۶۲۰۰، ۱۲۴۰۰، ۱۰۷۰۰ و ۲۵۴۰۰ نفر گرفته تا ۷۵ هزار نفر و حتی ۱۳۱ هزار نفر.

فالگیرهای مجازی، خدمات مختلفی جهت ارائه دارند ؛ از پیشگویی با تاروت گرفته تا فال قهوه، سرکتاب، ورق، فال اوراکل( فرشتگان) ، فال مادام لنورماند! بعضی ها این وسط سرکتاب هم باز می کنند، سحر هم باطل می کنند و جهت بازگشت معشوق و بخت گشایی، و حتی جفت بودن ستاره های دو نفر با همدیگر هم تضمین می دهند. کار و کاسبی راحت و بدون دردسری که تنها با یک تماس تلفنی دو طرف ماجرا را به هم وصل می کند.

کاسبی شلوغ فالگیرهای مجازی

ارتباط با فالگیرانی که این صفحات مجازی را راه انداخته اند هم کار مشکل نیست؛ زیاد آنها یک شماره موبایل جهت ارتباط با مخاطبان، در دسترس عموم گذاشته اند، معدود صفحه هایی هم که شماره تماس ندارند، از لینک خبر رسان تلگرام یا دایرکت جهت ارتباط استفاده کرده اند. درهرحال نتیجه یکسان هست؛ دسترسی به آنها تنها چند دقیقه وقت می برد.

ما با یکی از همین شماره ها تماس می گیریم؛ آن سوی خط زن جوانی که تلفن را جواب می دهد می گوید سرش شلوغ است و تا ۱۵ روز دیگر نمی تواند مورد تازه قبول کند؛ منظورش از مورد تازه لابد ما هستیم که اصرار می کنیم جهت گرفتن فال.

اصرار ما را که می بیند اول لیست قیمت ها را پشت سر هم ردیف می کند : « فال قهوه ۳۵ هزارتومان- فال تاروت ۴۵ هزار تومان- فال ترکیبی هم قهوه و هم تاروت ۵۰ هزارتومان .» بعد هم می گوید: «اگر فقط یک نیت خاص دارید مبلغ ۲۰ هزارتومان به شماره کارت …. به اسم ….واریز کنید، تصویر فیش پرداختی را خبر رسان تلگرام کنید و منتظر رسیدن نوبت تان بمانید . بعد با همین شماره تماس بگیرید و من از پشت تلفن جهت شما فال می گیرم.»

شماره بعدی متعلق به زن جوان دیگری است که ادعای بخت گشایی دارد و صفحه اینستاگرامش پر از اسکرین شات از گفت وگوی تلگرامی او با مخاطبانی است که مدعی است بخت ارزش باز شده است هست. هزینه ای که او جهت گشودن دروازه های خوشبختی به روی افراد دم بخت! طلب می کند ؛ ناقابل است: ۱۰۰ هزار تومان! صدهزارتومانی که قرار است احتمالا دریچه های جدیدی از یک دنیای تازه تر را به روی مخاطبان بگشاید، دنیای رنگی و پرهیاهویی که البته پشت سرش هزارحرف و حدیث و ولی و اگر وجود دارد. ولی و اگرهایی که خیلی وقتها به تجربه هایی تلخ و فعالیت هایی مجرمانه منتهی می شوند.

دنیای مجازی؛ پاس گلی که به خلافکاران داده شد

این عنوان تاکیدی است بر ضرورت نظارت و کنترل برمحتواهای رد و بدل شده است درفضای مجازی. کاری که در آشفته بازار امروز حاکم بر دنیای مجازی ، سخت و ناممکن به نظر می رسد. اتفاقی که باعث فعالیت پررنگ انواع و اقسام مشاغل ممنوعه در دنیای مجازی شده است هست؛ مشاغلی مانند فروش مشروبات الکلی، فالگیری، طالع بینی، ماساژ تایلندی، تتو ،قمار و …

اما علت کوچ همگانی این مشاغل به دنیای مجازی چیست؟ ما این پرسش را از جعفر بای، مدیر سابق اداره اجتماعی حوزه پیشگیری قوه قضاییه و آسیب شناس اجتماعی می پرسیم و او در جواب می گوید: «ما امروزه شاهد حضور وفعالیت انواع و اقسام مشاغل ممنوعه در دنیای مجازی هستیم، مشاغلی که در دنیای واقعی عرصه و اجازه فعالیت ندارند و با محدودیت های همه جانبه جهت ارائه خدماتشان مواجه هستند و حالا با ورود به اینترنت این عرصه به آنها داده شده است است.»

این آسیب شناس اجتماعی تاکید می کند: «ما شاهدیم که اینترنت شرکت یافتگی همه جانبه ای را جهت آنها مهیا کرده و درنهایت این موقعیت عالی ، به منزله پاس گلی است که به آنها داده شده است تا خدماتشان را ارائه بدهند و آنها هم از این وقت به خوبی استفاده می کنند و کمتر هم دم به تله می دهند.»

راه حل مقابله با این پدیده به گفته این آسیب شناس اجتماعی ، تمرکز بر روی گرو ه های نشانه آنهاست. بای با اشاره به این عنوان می گوید:« با اینکه یکی از راه های مهم مقابله ، برخورد پلیسی با عاملان این فعالیت های مجرمانه هست، یعنی همان کاری که پلیس فتا انجام می دهد ولی به اعتقاد من راه حل دیگر جهت برخورد با خود این پدیده یعنی فعالیت مشاغل ممنوعه ای مانند فالگیری، فروش مشروبات الکلی و … در اینترنت سخت هست، ولی اگر ما بیاییم و گروه های نشانه اینها را نشانه بگیریم قاعدتا بهتر به نتیجه می رسیم؛چراکه هنگامی که تقاضا وجود نداشته باشد عرضه هم وجود ندارد.»

بای در توضیح زیاد می گوید: «برای مثال طیف عظیمی از فالگیرها و رمال ها گروه هدفشان را از بین انسان های مال باخته، افراد مسئله دار و … گزینش می کنند و ما می توانیم با یک اطلاع رسانی و ساختن فرهنگ دقیق و عمیق، به مردم این آگاهی را بدهیم که مسئله شما از طریق رمالی و فال و جادو جمبل حل نخواهد شد. آنوقت میزان مراجعه آنها به جماعت فالگیر و …کم خواهد شد.»

استفاده سودجویان از بی سروسامانی فضای مجازی

استقبال پرشور مشاغل ممنوعه از اینترنت ، دلایل زیادی می تواند داشته باشد؛ دلایلی که به گفته دکتر عزیز نجف پور کارشناس اینترنت و عضو سابق مرکز ملی اینترنت کشور زیاد از همه بر نحوه اداره اینترنت درکشور بر می گردد.

نجف پور با اشاره به این عنوان به ما می گوید: «فضای مجازی ، فضایی است که هنوز حکمرانی ما در آن تثبیت نشده هست، هنوز نتوانسته ایم نظامات حقوقی، قانونی، اقتصادی، فرهنگی و… خودمان را در این فضا تبیین ، تثبیت و حاکم بکنیم ، طبعا این فضا به محلی جهت انجام رفتارهای مجرمانه هم تبدیل می شود. »

نجف پور ادامه می دهد: «به مرور رفتارهای مجرمانه دراین فضارخ می دهد و عملا این رفتارهای مجرمانه ، رفتارهای غیرمجرمانه و مثبت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و … را هم آلوده می کند و تحت تاثیر قرار می دهد واین عنوان به نظر من شاه بیت مهم بحث است.»

این کارشناس اینترنت در ادامه با تاکید براینکه مسئولیت مستقیم ساماندهی اینترنت برعهده شورای عالی اینترنت کشور است می گوید: هنگامی که ابزار نظارت، مدیریت ، پیگیری و ساماندهی در این فضا وجود ندارد ، نمی توان انتظار داشت که اتفاق مثبتی در زمینه کنترل و نظارت بر اینترنت بیفتد. متاسفانه تا زمانی که ما شبکه ملی اطلاعات نداشته باشیم، تا زمانی که همه دستگاه های متولی اینترنت به یک هماهنگی با همدیگر نرسند ،این پرسشها همچنان ادامه خواهند داشت.

اما حسن نوروزی سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی نیز راجع به تخلفات صورت گرفته در اینترنت به وسیله صاحبان مشاغل ممنوعه به ما می گوید: «از آنجایی که تمامی اینها حالت عمومی دارند و پیامدهایشان مشمول بر حال جامعه می شود، بعد جرم به حساب می آیند، اگر اینها به شخصی حقوقی خسارتی وارد کردند ، وظیفه مشخص است و شکایت افراد شخصی قابل پیگیری هست. ولی اگر هم کسی از آنها شکایت نکرد، باز هم راه اعلام جرم علیه آنها باز است و دادستان و مدعی العموم می تواند ازآنها شکایت بکند. حتی خود وزارت ارتباطات هم می تواند متولی پیگیری به این امر باشد و جلوی فعالیت مشاغل ممنوعه را در اینترنت بگیرد.»

با این حال سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی نیز به خلا ء قوانین در دنیای مجازی اشاره می کند و می گوید: «جای خالی قانون هایی همه جانبه جهت نظارت بر عملکرد این نوع مشاغل در اینترنت احساس می شود و اگر خدا بخواهد این عنوان در آینده ای نزدیک در برنامه کمیسیون قرار خواهد گرفت.»

رصد سایبری جرائم ممنوعه به وسیله پلیس فتا

فالگیر اینترنت به دام افتاد؛ رمال و فالگیر اینترنت در دزفول دستگیر شد؛ بازداشت زن فالگیر / ۲۰ فقره کلاهبرداری در فضای مجازی؛ کلاه برداری تحت عنوان فالگیری و گره گشایی در اینترنت و… اخبار صفحه حوادث روزنامه ها و خبرگزاری ها هرچندوقت یکبار با خبری اطراف دستگیری کلاهبرداران اینترنت به روز می شودو در این بین، تعدادی از خبرها هم از دستگیری فالگیرها و رمال های فعال در دنیای مجازی حکایت می کنند. خبرهایی که نشان می دهد باوجود ضعف قوانین موجود در زمینه فعالیت در فضای مجازی، پلیس فتا بعنوان نهادی قانونی ، تاکنون بخشی از بار این خلاء قانونی را بر دوش کشیده است.

سرهنگ جواد جهانشیری مدیر پلیس فتا استان خراسان رضوی در توضیح این اتفاق به ما می گوید: «جرایم متعددی در اینترنت رخ می دهند، این جرایم در حوزه اقتصادی مشمول بر برداشت غیرمجاز و کلاهبرداری اینترنتی، در حوزه اجتماعی مشمول بر جرایم اخلاقی، شرط بندی در فضای سایبری، دوست یابی اینترنتی و مباحث اخلاقی همچون نشر اکاذیب، منتسب نمودن حرف های خلاف واقع و انتشار تصویرهای و فیلم های شخصی افراد است.»
سرهنگ جهانشیری اضافه می کند:« طبق قانون، هر فعلی که در دنیای واقعی به آن نگاه مجرمانه شده است باشد،در فضای سایبری هم جرم است ؛ با تکیه به همین اصل وظیفه پلیس فتاست که نسبت به رصد، کنترل و برخورد با آن اقدام کند که این وظیفه هم در حال حاضر درحال انجام است و در همین رابطه ما خیلی از تبلیغاتی که در خیلی از این سایت های واسطه گر مثل دیوار،شیپور و… انجام می شود را رصد می کنیم»

رئیس پلیس فتا استان خراسان رضوی هم تاکید می کند:« در حوزه رصد ، ما نیاز به شاکی شخصی نداریم و طبق گزارش خود پلیس فتا یا گزارش های مردمی که به پلیس فتا واصل می شود و با هماهنگی دادستان خاص جرایم رایانه ای یا معاونت های دادستان ها در مراکز استان ها و شهرستان ها به این جرائم پیگیری می شود.مثلا در موضوعاتی مثل شر ط بندی ها یا قمار آنلاین و سایر مشاغل ممنوعه، دیگر به شاکی شخصی نیازی نیست و بلافاصله اگر مشاهده شود ،برابر قانون اقدام می شود. »

سرهنگ جهانشیری در آخر به شهروندان توصیه می کند: «باتمام این تفاسیر مردم هم باید آگاه و هشیار باشند و از طریق سایت پلیس فتا به آدرس الکترونیکی cyberpolice.ir بخش ارتباطات مردمی هرگونه موارد مشکوک در خصوص کلاهبرداری ها و جرائم سایبری را گزارش کنند.»