عوارض مصرف محصولات تراریخته

محصولات تراریخته و ورود آنها به سبد غذایی ایرانی ها

در حالی که در دو دهه گذشته در دنیا یک تریلیون محصول تراریخته مصرف شده است و گزارشی از پیامدهای منفی آن روی مصرف کنندگان گزارش نشده ولی بعضی در کشور عزیزمان ایران معتقدند که مصرف این محصولات در کشور عزیزمان ایران باعث رشد بیماری اوتیسم، آلزایمر و دیابت شده است و حتی می تواند موجب زیاد کردن بیماری سرطان شود.

زهرا داستانی: «تراریخته یا ارگانیگ؟» این سوالی است که به تازگی به گزینش غذایی خانوار ایرانی افزوده شده است هست. واژه تراریخته جهت بسیاری از مردم غریب است و درکش جهت آنها آنقدر سخت که باعث هراسشان شده است هست. ولی گزینه برتر جهت گزینش محصولات غذایی در افکار عمومی، محصولات گیاهی ارگانیک هست، محصولاتی که به واسطه شایعاتی که از مضرات گیاه های تراریخته در اینترنت انتشار یافته چنان برتری در میان مردم یافته که به طور قطع به یکی از گزینش های سبد غذایی آنها بدل شده است هست. دو واژه «ژن» و «سرطان» از زمانی که پای تراریخته به ادبیات عمومی و رسانه ای کشور عزیزمان ایران باز شده است هر لحظه آن را همراهی کرده هست. انتقال ژن های دستکاری شده است به انسان و سرطان زا بودن این محصولات یکی از مواردی است که مردم را از گزینش این محصولات گریزان می کند. ولی به راستی آیا این محصولات سرطان زا هستند یا امکان انتقال ژن آنها به انسان وجود دارد؟

عوارض مصرف محصولات تراریخته

علیرغم اینکه واژه تراریخته و ارگانیک در رسانه ها و اینستاگرام، تلگرام، شبکۀ اجتماعی فیس بوک و … بسیار پر رنگ است ولی بسیاری از مردم که مخاطبان برنامه های خبری و گزارش های تلویزیونی یا پست های تلگرامی و اینستاگرامی هستند، هنوز تعریف واضح و دقیقی از محصولات ارگانیک و تراریخته ندارند. بر طبق تحقیقات به عمل آمده دانشگاهی، بخش قابل توجهی از مردم «تراریخته» را محصولی می دانند که دارای ژن هستند. ژن جهت بسیاری از مردم یک واژه ترسناک است در حالی که هیچ موجود زنده ای نیست که ژن نداشته باشد. با یک جست وجوی راحت می توان فهمید که رنگ چشم های انسان یا بوی گل یک گیاه نتیجه آرایش ژنتیک آنها است.

«دستکاری ژنتیکی» شاخص دیگری در تعاریف عامه از تراریخته است که بعضا به علت قابل فهم کردن آنچه که در تراریخته اتفاق می افتد به وسیله بعضی از کارشناسان در رسانه ها به مردم انتقال یافته شده است هست. واژه ای با بار منفی که در نظر عموم مردم گیاه های و محصولات تراریخته را محتمل به ایجاد سرطان در بدن انسان کرده هست. در برابر بعضی از مهندسان ژنتیک ولی معتقدند که نباید جهت تعریف تراریخته از واژه دستکاری استفاده کرد آیا که این واژه در ادبیات فارسی از بحران و نادانی در خلق یک عوض کردن حکایت دارد و بهتر است جهت تعریف تراریخته از واژه «دستورزی» استفاده کرد، آیا که مهندسی ژنتیک به صورت آگاهانه ساختار ژنی گیاه را عوض کردن می دهد تا مقاومت گیاه به بعضی آفات یا بیماری های گیاهی اصلاح یابد، عملکرد گیاه بالا رود و بهره وری کشاورزی زیاد کردن یابد. ولی عوض کردن واژه دست کاری به دست ورزی چقدر می تواند ذهن آشفته مردم را جهت ورود محصولات تراریخته به سبد غذاییشان آرام کند؟

عبارات مهم : محصولات غذایی – وزارت بهداشت

مصرف یک تریلیون وعده غذایی تراریخته در جهان

آمارهای جهانی می گویند در دو دهه گذشته یک تریلیون وعده غذای تراریخته در دنیا مصرف شده است و ۷۰ درصد دام ها از این محصولات تغذیه شده است اند و ۱۸ میلیون کشاورز به علت مزایای محصولات تراریخته به کشت این محصولات روی آورده اند. موج استقبال از محصولات تراریخته باعث شده است تا در سال گذشته سطح زیر کشت این محصولات در دنیا به ۱۸۵.۱ میلیون هکتار برسد.
هم اکنون ۷۸ درصد سویا، ۶۴ درصد پنبه، ۲۶ درصد ذرت و ۲۴ درصد کلزا در سطح دنیا به شیوه تراریخته کشت می شود. در حال حاضر محصولات تراریخته در ۸ کشور آسیایی کشت و در همه کشورهای این قاره و دنیا مصرف می شوند. از سوی دیگر هم اکنون ۱۹ کشور از ۲۸ کشوری که از این فناوری در تولید محصولات زراعی بهره مند شده است اند جزو کشورهای در حال توسعه هستند.

گرچه به گفته مسئولان در کشور عزیزمان ایران محصولات تراریخته کشت نمی شود و کشت آنها نیازمند دریافت مجوز از شرکت حفاظت از محیط زیست و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است ولی گزارش هایی از کشت پنهانی این محصولات و ورود محصولات تراریخته به کشور عزیزمان ایران گزارش می شود.
سویا، ذرت و سیب زمینی از محصولاتی مورد مناقشه در زمینه تراریخته در کشور عزیزمان ایران هستند. بعضی از مخالفان تراریخته می گویند که از بعد از آزاد شدن مصرف این محصولات تراریخته بیماری هایی نظیر اوتیسم، آلزایمر و دیابت در کشور عزیزمان ایران رشد چشمگیری داشته هست. برنج تراریخته ولی یکی از محصولاتی است که زیر ذره بین منتقدات قرار گرفته هست. محصولی که از وقت عوض کردن ریاست شرکت حفاظت محیط زیست و نگاه مثبت عیسی کلانتری به این محصولات موج انتقادها را دو چندان کرده است.
عیسی کلانتری البته تشخیص سلامت و ناسالم بودن این محصول را به وزارت بهداشت واگذار کرده و این وزارتخانه نیز سلامت برنج تراریخته را قبول کرده است.

آزمایش های ژنتیکی مختلفی بر روی مواد غذایی و میوه های متفاوت صورت می گیرد که این کار با نشانه دستکاری ژنتیکی جهت اصلاح فواید و بعضی از

ایرج حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت در این باره گفته است: «موضوع محصولات تراریخته یک عنوان جهانی است و با توجه به اینکه مصرف مواد غذایی بشری دچار کمبود شده است اند روندی در کل دنیا وجود دارد که به سمت اصلاح نژاد محصولات رفته اند. کار وزارت بهداشت اطمینان از سلامت هر محصول غذایی است که در کشور تولید شده است و یا وارد می شود. بر این اساس اطمینان می دهم که هر محصولی که به طور قانونی در بازار موجود است از نظر استانداردهای سلامتی تاییدیه وزارت بهداشت را دریافت کرده هست. حال راجع به محصولات تراریخته این بررسی ها با دقت بیشتری انجام می شود.»
او همچنین راجع به سلامت برنج تراریخته گفته است: «آزمایش هایی بر روی این محصول انجام شده است و نتیجه آن را اعلام کرده اند. آنطور که من شنیده ام این محصول مشکلی نداشته است.»

دکتر حسین عسکری، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی همچنین راجع به سرطان زا بودن محصولات تراریخته در مناظره ای در خبرآنلاین گفت: خیلی علاقه مندم یک متخصص در حوزه ژنتیک پزشکی به من توضیح دهد که سرطان به لحاظ ژنتیک چطور رخ می دهد؟ من تاسف می خورم از این بحث که سرطان را به تراریخته پیوند می زنند. متخصصان می گویند که اوزون سرطان زاست. چرا؟ چون اوزون قادر است که شرکت ژنتیک انسان را بشکند و دی ان ای انسان را خرد کند. بعد از آن شرکت ژنتیک انسان به نحوه دیگری به یکدیگر بچسبد و یک نو ترکیبی به وجود آورد. در گیاه تراریخته چه چیزی وجود دارد که قادر به شکستن ژن انسان باشد؟ شما می توانید راجع به ایجاد حساسیت در انسان ها به واسطه گیاه تراریخته صحبت کنید ولی راجع به سرطان زا بودن خیر.

اما آیا فرضیه انتقال ژن این گیاه های به انسان حقیقت دارد؟ عسکری اعتقاد است که از لحاظ علمی این فرضیه غیر ممکن هست. عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در این مناظره بیان کرده: می دانید که انسان و همه حیوانات ژن خوار هستند. مطالعه ای در این باره انجام شده است نشان میدهد یک گاو روزانه هزار میلیارد عدد کلروپلاست (همان واحد ژنتیکی در گیاه های که باعث ایجاد رنگ سبز میشود) می خورد. امروز میلیاردها سال از زمانی که گاو گیاه می خورد گذشته است و ما هیچ گاو سبزی ندیده ایم. ولی آیا ژن های کلروپلاست به گاو انتقال یافته نشده است؟ ما تمامی ژن های کلروپلاستی را ارزیابی و تمامی رده های جانوری از ستاره دریایی تا مار، انسان و موش را ردیابی کردیم و کوچک ترین شباهت های معنی داری را بین ژنهای کلروپلاست و ژنتیک این حیوانات پیدا نکردیم. با اینکه گاو سالیان درازی است که علف می خورد ولی خصوصیاتش شبیه به علف نشده هست. مار سالیان سال است که موش می خورد ولی صفاتش شبیه موش نشده هست. سال هاست که انسان گوشت مرغ می خورد ولی گوشت مرغ به تنش اضافه نشده هست. چرا؟ چون هضم یک مفهوم ذاتی، دقیق و عام از کلمه (Depolymerisation) هست. یعنی هنگامی که غذا در بدن هضم می شود پلیمرها شکسته می شوند. این پلیمرها جهت آنکه به ژنوم انسان انتقال یافته شوند باید فرآیند بسیار پیچیده ای را طی کنند. ولی بدن انسان به هیچ عنوان اجازه نمی دهد که ژن ها انتقال یافته شوند. به قدری این احتمال ضعیف است که اصلا به هیچ عنوان نمی توان استنادی راجع به آن باز کرد.

او با اشاره به نتیجه های یک مقاله علمی در این باره بیان کرده است: هنگامی که گیاه تراریخته ای به موش خورانده شده است در خون این حیوان «مایکرو ار.ان.ای» گیاه تراریخته وجود دارد. «مایکرو ار.ان.ای» یک سازه ژنتیکی است که به آسانی وارد جریان خون می شود. هنگامی که شما خیار می خورید «مایکرو ار.ان.ای» خیار وارد بدن می شود. ولی این به معنی آن نیست که سلول بدن اجازه ورود آنرا به سلول بدهد و بعد آن را بیان کند. به لحاظ علمی امکان انتقال ژن از طریق خوردن وجود ندارد. فراوان ترین پروتئین در عالم حیات پروتئینی است به نام «روبیسکو» که در گیاه های وجود دارد. این پروتئین به وسیله دو ژن در گیاه های تولید می شود. این ژن ها می توانست که در طی قرنها به موجوداتی که آن را می خورند انتقال یافته شود ولی انتقال یافته نشده است.

اگرچه تمام احتمالات مبنی بر انتقال ژن یا سرطان زا بودن این محصولات رد شده است و تا کنون مواردی از بروز پرسشها در مصرف کنندگان این محصولات دیده نشده ولی به اعتقاد محققان و متخصصان احتیاط شرط عقل است و بهتر از محصولات تراریخته فرایند ارزیابی ریسک را طی کنند.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: khabaronline.ir

عوارض مصرف محصولات تراریخته

واژه های کلیدی: محصولات غذایی | وزارت بهداشت | مواد غذایی | وعده غذایی | بدن انسان | سرطان زا | سلامتی | بیماری | بهداشت | ایرانی | محصولات