احتمال وقوع زمین لرزه در کرمان طی روز‌های آینده ، کلان شهرهای کشور در معرض خطر زلزله قرار دارند

رییس پژوهشکده علوم‌زمین با بیان اینکه کلان شهرهای کشور در معرض خطر زلزله قرار دارند، گفت: باید با طرح نقشه‌های جامع شهری از ساخت‌ سازه ها در حریم گسل‌ها جلوگیری کنیم.

مرتضی طالبیان رییس پژوهشکده علوم‌زمین شرکت زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی گروه تحریریه سایت جوان، با اشاره به سابقه لرزه‌خیزی کشور عزیزمان ایران و وقوع حداقل یک زمین لرزه‌ بزرگ در هر دهه با خسارات مالی و جانی گسترده اظهار کرد: تاریخ لرزه‌خیزی کشور عزیزمان ایران نشان از وقایع تلخ و زمین لرزه‌های بزرگ تاریخی فراوان دارد و در مقایسه آنچه که امروز اتفاق افتاده نسبت به گذشته ، مشاهده می‌کنیم اغلب مناطقی که در گذشته شاهد وقوع زمین لرزه‌های تاریخی بوده‌اند؛ امروز نیز کم و بیش در همان مناطق زمین لرزه‌های مخرب روی می دهند.

طالبیان مکان وقوع زمین لرزه ها و همچنین میزان شدت و بزرگی را با مراجعه به تاریخ لرزه‌خیزی کشور قابل درک بیان کرد و گفت: هر چه وقت می‌گذرد، میزان خسارت زمین لرزه‌ها زیاد می‌شود، ولی باید توجه داشت که این عنوان به معنای بزرگتر شدن زمین لرزه‌ها و یا زیاد کردن فراوانی‌ آنها نیست.

احتمال وقوع زمین لرزه در کرمان طی روز‌های آینده ، کلان شهرهای کشور در معرض خطر زلزله قرار دارند

این استاد دانشگاه ادامه داد: وقوع زمین لرزه‌ها از گذشته تا به امروز روند طبیعی داشته و این تمرکز جمعیت و زیاد کردن ساخت‌وسازهای نامناسب در مناطق پر خطر است که خسارات جانی و مالی را نسبت به سال‌های گذشته زیاد کردن می‌دهد و متاسفانه ما با تمرکز بیش از حد مراکز سکونت انسانی وپروژه های عمرانی در این مناطق زیاد از گذشته خود را آسیب‌پذیر کرده و در معرض خطر قرار داده‌ایم . بنابراین در منطقه‌ای که زمین لرزه‌‌ای اتفاق می‌افتد؛ خسارات بیشتری نسبت به زمین لرزه های همان منطقه در گذشته مشاهده می‌شود.

به گفته وی؛ زمین لرزه‌های ایران به‌ طور عمده در مناطق لرزه خیز البرز و کپه‌داغ در شمال و در شرق کشور و همچنین در زاگرس اتفاق می‌افتند. قسمت مرکزی کشور عزیزمان ایران فراوانی زمین لرزه‌ها کمتر است و این به علت دوره بازگشت طولانی تر زمین لرزه ها در کشور عزیزمان ایران مرکزی است که موجب شده است ثبت تاریخی و یا دستگاهی کمتری از آنها موجود باشد.

رییس پژوهشکده علوم‌زمین با بیان این‌که در منطقه زاگرس فراوانی زمین لرزه‌های کوچک و میانگین زیاد هست، تصریح کرد: در قسمت‌های جنوب و جنوب باختری زاگرس اگرچه همانند سایر نقاط کشور عزیزمان ایران امکان مناسبت زمین لرزه های بزرگ وجود دارد، ولی زمین لرزه‌های میانگین با بزرگی ۴ تا ۵ ریشتر فراوانی بیشتری نسبت به سایر مناطق کشور عزیزمان ایران دارد و وجود گسلهای فعال در این منطقه را به ما یاد آوری می‌کند.

وی اضافه کرد: در رشته کوه های زاگرس شمالی، البرز و کپه داغ از شمال باختری تا شمال خاوری کشور و همچنین شرق کشور عزیزمان ایران و مکران دوره بازگشت زمین لرزه ها طولانی‌تر است و همین دوره بازگشت طولانی موجب شده است که ساکنان این مناطق که بسیاری از آنها در سازه های نامقاوم کلان شهرهای حاشیه البرز سکونت دارند، خطر زمین لرزه را جدی نگرفته و آن را متعلق به نسلهای گذشته بدانند.

مطالعه | کرمان | ایران | تاریخی | اخباراقتصادی | اخبار زلزله کرمانشاه | زلزله کرمان |

راهکارهای موجود جهت کم کردن خسارات مالی و جانی ناشی از زمین لرزه

طالبیان در ادامه راجع به راهکارهای موجود جهت کم کردن خسارات مالی و جانی ناشی از زمین لرزه گفت: اینکه منتظر بمانیم که شاید زمانی بتوانیم وقت زمین لرزه را پیش‌بینی کنیم، راه‌حل منطقی نیست و اصولا پیش‌بینی زمانی زمین لرزه نه تنها در کشور عزیزمان ایران بلکه هیچ کجای دنیا امکان‌پذیر نیست. بعضی اخبار مبنی بر آگاهی از وقت وقوع این پدیده به وسیله بعضی افراد که اغلب بعد از مناسبت آن مطرح می شود ،کاملا نادرست است و هرگز پایه علمی ندارد، ولی مطالعات زمین شناسی و زلزله شناسی تا حد زیادی مکان رویدادهای آینده را جهت ما آشکار می سازند.

این استاد زلزله‌شناسی اذعان کرد: زمین لرزه های اخیر سرپل ذهاب و هجدک کرمان نمونه ای از زمین لرزه های زاگرس و خاور کشور عزیزمان ایران است.

وی مشاهده نشدن گسل سطحی همراه با زمین لرزه در سرپل ذهاب را به عنوان شاخصه زمین لرزه های این منطقه بیان کرد و گفت: در منطقه زاگرس جنوب باختری اغلب گسل‌ها به سطح زمین نمی‌رسند که از آنها به عنوان گسل‌های پنهان یاد می‌شود و گسیختگی آنها در سطح زمین قابل مشاهده نیست و تنها عوارضی مانند بالاآمدگی و چین‌خوردگی زمین دیده می شود.

طالبیان ادامه داد: این موضوع، مطالعه زمین شناسی مستقیم این گسل‌ها و تاریخچه فعالیت آنها را دشوارتر می سازد و در این شرایط روش های نوین مطالعه گسل‌ها که بر مبنای داده های ماهواره ای، زمین ریخت شناسی، لرزه شناسی و زمین لرزه های تاریخی هست، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

به گفته عضو هیات علمی پژوهشکده علوم‌زمین شرکت زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، زمین لرزه‌‌ 21 آبان ۱۳۹۶ غرب کشور درمکانی اتفاق افتاد که در گذشته نیز زمین لرزه های ویرانگری را تجربه کرده است.

نگاهی به زمین لرزه‌های تاریخی این منطقه مناسبت حداقل دو زمین لرزه ویرانگر در ۱۰۵۹ و ۸۶۷ سال پیش در منطقه سرپل ذهاب با نام تاریخی حلوان و دو زمین لرزه بزرگ در آن سوی مرز در منطقه شهر زور در ۷۹۱ و ۷۰۷ سال پیش را نشان می دهد. بر این اساس همواره در این مناطق انتظار وقوع زمین لرزه وجود داشته و دارد.

احتمال وقوع زمین لرزه در کرمان طی روز‌های آینده ، کلان شهرهای کشور در معرض خطر زلزله قرار دارند

وی ضمن اشاره به ثبت دستگاهی حداقل ۱۰ مناسبت زمین لرزه ویرانگر در دهه های اخیر با بزرگی حداقل ۶ ریشتر در مناطق گلباف (با نام قدیمی گُوگ) ، کوه بنان و زرند در شمال و خاور کرمان و همچنین زمین لرزه ۵ دی ماه ۱۳۸۲ بم در جنوب خاوری کرمان؛ تصریح کرد: این منطقه مرز باختری کویر لوت را تشکیل می دهند و جزء فعالترین مناطق کشور از نظر لرزه خیزی آشنا شده است است.

این استاد دانشگاه با اشاره به زمین لرزه اخیر منطقه هُجدک کرمان افزود: در این منطقه نیز ۳ زمین لرزه به بزرگی ۶ ریشتر به وقوع پیوسته است و اکنون نمی‌توان گفت زمین لرزه‌های این منطقه کم کردن یافته است و احتمال وقوع زمین لرزه‌های با بزرگای مشابه در روزهای آینده نیز وجود دارد.

با اوضاع فعال پوسته ایران، همواره احتمال وقوع زمین لرزه وجود دارد

طالبیان با بیان این‌که زمین لرزه‌‌‌ای ممکن است پیش‌لرزه نداشته باشد ولی هر لحظه با بعد لرزه‌های متعدد همراه هست، یادآور شد: با توجه به نوع و بزرگی زمین لرزه ممکن هست، بعد لرزه‌ها تا ماه‌ها ادامه داشته باشد و به طور معمول بعد از وقوع زمین لرزه‌های بزرگ، بزرگی و تعداد بعد لرزه‌ها به تدریج کم کردن می‌یابد، ولی در مواقعی نیز این حالت کم کردن تدریجی دیده نمی شود و بصورت دسته ای روی می دهند که زمین لرزه اخیر هجدک از این نوع است.

به گفته وی؛ به خاطر اوضاع فعال پوسته کشور عزیزمان ایران همواره احتمال وقوع زمین لرزه وجود داشته و خواهد داشت، بنابراین نمی‌توان گفت؛ مناطقی که زمین لرزه‌های اخیر را پشت سر گذاشته‌اند، ایمن شده است اند.

مطالعه | کرمان | ایران | تاریخی | اخباراقتصادی | اخبار زلزله کرمانشاه | زلزله کرمان |

محقق زمین لرزه کشورمان، گریز از زمین لرزه یا پیش‌بینی آن را امری غیرممکن توصیف کرد و گفت: کشور عزیزمان ایران کشوری خشک و کم آب بوده و ایجاد شهرها و مراکز جمعیتی در جایی امکان پذیر است که منابع آبی کافی وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: گسل‌ها عامل بروز چشمه‎ها در سطح زمین هستند و آب‌های زیرزمینی را کنترل می‌کنند . بر این اساس منابع کافی آب در جایی وجود دارند که گسل‌ها هستند. از این رو احداث شهرها در مرز کوه و دشت و در نزدیکی گسل‌ها امری اجتناب ناپذیر است ولی می توان با احداث سازه های مناسب خسارات را به حداقل رساند.

طالبیان در ادامه به راهکارهای پیش‌رو جهت کم کردن خسارات ناشی از بروز زمین لرزه پرداخت و گفت: در اغلب کشورهای لرزه‌خیز پیشرفته، ایجاد سازه‌های مقاوم و اصولی به عنوان مهمترین راهکار کم کردن خسارات زمین لرزه از سالها پیش در دستور کار قانون گزاران و برنامه ریزان ساخت‌وساز قرار گرفته و ساختمان‌ها متناسب با خطر زمین لرزه در آن منطقه طراحی شده است و از مقاومت کافی برخوردار هستند.

به گفته وی؛ راه‌حل واقع‌بینانه و درازمدت در کشور عزیزمان ایران نیز این است که بتوانیم سازه‌ها را در مکان مناسب با طراحی خوب و نظارت کافی بر اجرای آن احداث و سازه‌های قبلی را مقاوم‌سازی کنیم.

احتمال وقوع زمین لرزه در کرمان طی روز‌های آینده ، کلان شهرهای کشور در معرض خطر زلزله قرار دارند

عضو هیات علمی پژوهشکده علوم‌زمین، همچنین تاکید کرد : ایجاد ساخت‌وسازهای مقاوم در برابر شتاب تند حرکت زمین که ناشی از عبور امواج زمین لرزه است باید با گزینش مکان مناسب جهت احداث سازه ها همراه باشد و از ساخت وساز و به‌ویژه ایجاد سازه‌های بزرگ و مهم بر روی پهنه های گسلی که احتمال گسیختگی مستقیم پی ساختمان را به همراه دارد و همچنین زمین های سست که شدت تخریب را زیاد کردن می دهند، بطور جدی پرهیز شود.

طالبیان با بیان اینکه شهر پایتخت کشور عزیزمان ایران و دیگر کلان شهرهای کشور که در معرض خطر زمین لرزه قرار دارند، گفت: اکنون جهت این کلان شهرها تهیه دقیق سازی نقشه‌های جامع شهری مطرح است که امیدواریم به یک راهکار علمی و عملی جهت جلوگیری از ساخت‌ سازه ها در حریم گسل‌ها برسیم.

رئیس پژوهشکده علوم‌زمین با بیان این ‌که شرکت زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور وظیفه شناسایی گسلهای فعال، مطالعه تاریخچه و قیمت فعالیت آنها و همچنین تهیه و به‌روز کردن نقشه های گسل‌ها و نقشه های خطر زمین لرزه را به عهده دارد، گفت: این شرکت در بخش ساخت‌وساز و نظارت برکیفیت آن وظیفه‌ اجرایی ندارد، ولی بر اساس مطالعات انجام شده است مناطق پر خطر کشور و میزان خطر آن را شناسایی و به متولیان امر ساخت‌و‌ساز و توسعه شهری معرفی می کند.

وی در خاتمه یادآور شد: نظارت بر چگونگی ساخت‌وسازها و برنامه‌ریزی‌های توسعه شهری و مقاوم‌سازی بناها در دستور کار شرکت زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیست و این شرکت به عنوان یک نهاد تحقیقاتی و علمی فقط به تهیه اطلاعات پایه می‌پردازد که بر همین اساس تاکنون بسیاری از گسل‌های کشور را مطالعه کرده و دستاوردهای نسبتا مناسبی در این زمینه کسب کرده ایم ولی به علت وجود گسل‌های فراوان در کشورمان و زمان‌بر و پرهزینه بودن این مطالعات هنوز راه درازی در پیش داریم و گسل‌های زیادی وجود دارند که نیاز به مطالعه زیاد دارند.

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: مطالعه | کرمان | ایران | تاریخی | اخباراقتصادی | اخبار زلزله کرمانشاه | زلزله کرمان |