بررسی احتمال زلزله دیگری در پایتخت کشور عزیزمان ایران و معرفی مناطق پرخطر

آیا زلزله دیگری در پایتخت کشور عزیزمان ایران خواهیم داشت؟

به گفته محقق پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در ایرانگسلی که قبلا فعال نبوده و اکنون فعال شده است باشد، نداریم، البته ممکن است مدت ها فعالیتی نداشته باشد، ولی همچنان گسل فعال تلقی می شود. از این رو دانشمندان تاکید دارند تا با واگذاری ابزارهای رصدی و تحقیقاتی، زمینه جهت پاسخگویی دقیق تر به سوالات این حوزه فراهم شود.

عبارات مهم : نقشه ایران – اطلاعات
ایران کشوری لرزه خیز است که در کمربند زلزله زمین واقع شده است هست، این جمله ای است که هر کدام ما از دوران مدرسه شنیده ایم و آن را از بر کرده ایم. بعد از آن نقشه مناطق پرخطر به لحاظ لرزه خیزی پیش روی چشمان مان گذاشته شد تا به ما بگوید، مناطق کم خطر از نظر زلزله در کشورمان عمدتا مناطقی هستند که کسی در آنها زندگی نمی کند که مشمول بر کویر لوت است و کسی در آنجا توان زندگی ندارد.

علاوه بر آن، نوار سنندج – سیرجان، ناحیه دیگر کم خطر زلزله است. این منطقه مشمول بر استان های اصفهان، سنندج، اراک و همدان می شود و همچنین ناحیه جنوب اهواز به سمت آبادان و خرمشهر از لرزه خیزی کمتری برخوردار هستند، ولی بقیه مناطق کشور عزیزمان ایران جزء مناطق پرلرزه هستند.

به گفته دکتر زارع استاد تمام پژوهشگاه بین المللی زلزله، در مناطقی چون اصفهان هر دو تا سه هزار سال یک زلزله ۶.۵ تا ۷ ریشتر و هر ۸ هزار سال یک زلزله بالای ۷ ریشتر اتفاق می افتد، ولی در منطقه ای مثل جنوب البرز که پایتخت کشور عزیزمان ایران هم در آن جای گرفته، هر ۲۰۰سال انتظار زلزله ای با قدرت ۶.۵ تا ۷ ریشتر و هر سه هزار سال انتظار وقوع زمین لرزه با قدرت ۷.۵ ریشتر را داریم. به همین علت به منطقه البرز منطقه خطرناک از نظر زلزله گفته می شود و منطقه اصفهان منطقه کم خطر و سفید است.

به گفته این محقق، در نقشه ایران، ۷۸ درصد شهرها را شهرهای لرزان با خطر نسبی بالا تشکیل می دهند که در مناطق با ریسک خطر زیاد هستند. با وجود این، خطر زلزله در این شهرها هم متفاوت هست، به عنوان نمونه ممکن است در یک منطقه، زلزله ۶ ریشتری تعداد کشته و خرابی بالایی داشته باشد، ولی در منطقه دیگری زلزله ۷ ریشتری تعداد کشته و خرابی کمتری به بار بیاورد.

بنا به بیانات محققان کشور، تعداد ۱۲۰ گسل خطرناک در کل کشور عزیزمان ایران وجود دارد، ضمن آنکه چند سامانه گسلی در کشور داریم که یک سامانه گسلی از مرز کشور عزیزمان ایران و عراق در مریوان شروع می شود و تا شمال بندرعباس ادامه پیدا می کند که طولانی ترین سامانه گسلی کشور است.

گسل دیگر گسل مکران است که در ساحل دریای عمان و در جنوب شرقی کشورمان واقع شده و زلزله های ۸ ریشتری در آن اتفاق می افتد (۷آذر ۱۳۲۴وقوع زلزله ۸.۲ ریشتری) که احتمال وقوع زلزله ای با شدت ۹ ریشتر هم در آن وجود دارد. گسل قطر – کازرون از دیگر سامانه های کشور است که دارای چند قطعه ازجمله گسل های برازجان، کنارتخته، کازرون و دنا است که این گسل تغییراتی را در کف خلیج فارس ایجاد کرده است.

گسل چیست؟

دکتر مهدی زارع، عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، در خصوص تعریف گسل، توضیح داد: هر ناپیوستگی ثانویه زمین ساختی که بعد از ایجاد شکستگی در آن جابه جایی رخ داده باشد، به عنوان گسل آشنا می شود. این تعریف مستقل از ابعاد است. به گفته وی، بر این اساس هم گسل های کوچک در حد چند میلی متر و هم گسل هایی با طول چندین کیلومتر در این تعریف می گنجند.

بررسی احتمال زلزله دیگری در پایتخت کشور عزیزمان ایران و معرفی مناطق پرخطر

آیا گسل غیر فعال در کشور عزیزمان ایران داریم؟

زارع در پاسخ به این پرسش که آیا در کشور عزیزمان ایران گسل غیر فعال داریم، با تاکید بر اینکه در کشور عزیزمان ایران گسلی که قبلا فعال نبوده و الان فعال شده است هست، نداریم، خاطرنشان کرد: گسل های فعال، همگی در دوره کواترنر (دوره چهارم زمین شناسی) دچار حداقل یک بار جابه جایی شده است اند. این گسل ها ممکن است مدت ها فعالیتی نداشته اند، ولی همچنان گسل فعال تلقی می شوند.

جزئیات زلزله ای که در مرز دو استان رخ داد

عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله و مهندسی زلزله، با اشاره به زلزله شامگاه چهارشنبه، ۲۹ آذرماه گفت: این زلزله در مرز استان های پایتخت کشور عزیزمان ایران و البرز بر روی یک روند گسل نزدیک به شرقی- غربی اتفاق افتاده که ما بر روی آن حدود ۲۴ سال قبل به عنوان گسل ماهدشت-جنوب کرج مطالعاتی را انجام دادیم.

اطلاعات ژئوفیزیکی و اطلاعات لرزه شناسی نشان می دهد، زلزله ۵٫۲ ریشتر اخیر مرتبط با گسلی میان گسل های شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران و گسل اشتهارد هست. زارع، طول این گسل را ۴۰ کیلومتر ذکر کرد و یادآور شد: در مجاورت گسل ماهدشت- جنوب کرج، گسل های اشتهارد و شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران واقع شده است است و از آنجایی که گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران از بعضی از مناطق شهر پایتخت کشور عزیزمان ایران عبور می کند و در مجاورت گسل جنوب کرج قرار دارد، قابل توجه هست.

این محقق مهندسی زلزله با تاکید بر اینکه زلزله ای با بزرگای ۵٫۲ ریشتر به خودی خود زلزله خاصی نیست، خاطرنشان کرد: ولی از آنجایی که در استان های پایتخت کشور عزیزمان ایران و البرز حدود ۱۷٫۵ میلیون نفر ساکن هستند، از این رو این زلزله مهم است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله و مهندسی زلزله با تاکید بر اینکه این زلزله از سوی یک چهارم مردم کشور عزیزمان ایران حس شد، ادامه داد: بر اساس مطالعاتی که ما از ساعات اولیه زلزله ۵٫۲ ریشتری داشتیم و اطلاعات در اختیار ما نشان داد که این رخداد لرزه ای دارای یکسری بعد لرزه با بزرگای بین ۱٫۵ تا ۲ ریشتر بوده است.

آیا زلزله دیگری در راه است؟

زارع، در پاسخ به این پرسش که بر اساس اطلاعات موجود می توان انتظار داشت زلزله بزرگ دیگری در راه هست، با تاکید بر اینکه هیچ کس در دنیا نمی تواند رخداد زلزله را آینده نگری کند، اظهار کرد: باید توجه داشت فضا را نباید به سمت فضای هیجانی ببریم و از سوی دیگر اگر با مردم صحبت نشود، موجب انتشار شایعات خواهد شد.

به گفته وی، گفتن اینکه زلزله ۵٫۲ ریشتر شامگاه ۲۹ آذرماه زلزله مهم است و زلزله دیگری در راه نیست، همانقدر غیر علمی و بی اساس است که گفته شود زلزله مهم با بزرگای زیاد در راه است.

این محقق با تاکید بر اینکه صحبت کردن از زلزله یک کار تفننی نیست، یادآور شد: بر اساس اطلاعات ما و داده های علمی موجود، غرب گسل ماهدشت-جنوب کرج به گسل اشتهارد و شرق آن به گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران ارتباط دارد. وی با بیان اینکه این گسل جابه جایی امتداد لغز داشته هست، ادامه داد: علاوه بر آن در دو سوی این گسل، سطح تنش بالا رفته است و اگر هر کدام از گسل های دو طرف گسل ماهدشت آماده حرکتی شود، در تعقیب بالا رفتن سطح تنش می تواند در آنها حرکتی ایجاد کند. در اینکه می تواند در دو سوی گسل ماهدشت حرکتی رخ دهد، باید گفته شود چون تنش در این گسل بالا رفته هست، می تواند زلزله رخ دهد، ولی اینکه چه زمانی رخ خواهد داد نمی توانیم آینده نگری کنیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله به بیان بعضی از نمونه ها در این زمینه اشاره کرد و گفت: بر اساس اطلاعات زلزله های پیاپی که رخ می دهد، می توان بازه ۲ هفته تا ۳ ماه بعد از زلزله را توجه خاص داشت.

نیاز کشور به استفاده از ابزارهای رصدی دقیق تر زلزله

این محقق پژوهشگاه بین المللی زلزله و مهندسی زلزله، با تاکید بر ضرورت تهیه ابزارهای دقیق تر جهت رصد زلزله، گفت: اگر امروز به جای ۱۵ ایستگاه لرزه نگاری در پایتخت کشور عزیزمان ایران و اطراف آن ۲۰۰ ایستگاه لرزه نگاری داشتیم، می توانستیم اطلاعات خرد زلزله را با دقت بالاتری رصد کنیم و اگر به جای یک ایستگاه میکروژئودزی در پایتخت کشور عزیزمان ایران ۲۵ ایستگاه داشتیم، می توانستیم تغییرات پوسته زمین را با خردلرزه ها بسنجیم. باید به دانشمندان ابزارهای رصدی بیشتری واگذار کرد تا بتوانند پاسخ های دقیق تری به سوالات این حوزه بدهند. زارع با تاکید بر اینکه کشور عزیزمان ایران سرزمین لرزه خیز هست، گفت: تهران با جمعیت ۱۷٫۵ میلیون نفری مسئله دارد.

گفتن اینکه زلزله ۵٫۲ ریشتر شامگاه ۲۹ آذرماه زلزله مهم است و زلزله دیگری در راه نیست، همانقدر غیر علمی و بی اساس است که گفته شود زلزله مهم با بزرگای زیاد در راه است.

گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران و انبوه سازی های بی رویه

زارع با اشاره به گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران به عنوان یکی از گسل های تهران، گفت: گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران محدوده شمالی پایتخت کشور عزیزمان ایران قنات کوثر، استخر و باغ اناری در شمال تهرانپارس را در نوردیده و به سمت گردنه قوچک در حال پیشروی هست. در سوهانک و ازگل عملا در تمامی دامنه ها و کوهپایه ها ساختمان های بلند و آپارتمان و در ولنجک در ارتفاعی بالاتر از پارکینگ تله کابین توچال روی شیب و در حریم رودخانه ولنجک ساخت و ساز شده است است.

وی با بیان اینکه در سعادت آباد عملا تمام مرز کوهپایه با ساختمان پوشیده شده است است، ادامه داد: این گسل همچنین در محدوده شمال پونک و حصارک به خاص محدوده دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات و نیز شهرک نفت تمامی دامنه های لغزشی روی پهنه گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران را پوشانده است و در کن نیز در شمال غرب پایتخت کشور عزیزمان ایران و در کل محدوده پای دامنه های شمال روستای کن که امروزه دیگر اثری از آن روستای ییلاقی نمانده، کشیده شده است است.

این محقق مهندسی زلزله با بیان اینکه محدوده مرز بین کوه و دشت در تمام شمال تهران، محدوده گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران هست، اضافه کرد: با در نظر گرفتن اثرهای سطحی، فعال بودن گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران را به صورت قطعی نشان می دهد، از این رو پتاسیل لرزه زایی و احتمال گسیختگی مجدد این گسل را نباید فراموش کرد.

بررسی های لرزه زمین ساختی و زمین ریخت شناختی نشان می دهد، می توان انتظار زمین لرزه ای با بزرگای بیش از ۷ را از جنبایی مجدد گسل شمال پایتخت کشور عزیزمان ایران داشت. ساخت و ساز در محدوده گسل به علت احتمال گسیختگی مستقیم گسل و جنبش های خیلی شدید در حوزه نزدیک گسل باید ممنوع در نظر گرفته شود.

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: isna.ir

واژه های کلیدی: نقشه ایران | اطلاعات | مهندسی | اطلاعات | زلزله | ریشتر | ایران | خبر