شرایط و نحوه تغییر جنسیت در ایران + آمار

 یکی از وظایف بخش معاینات روانپزشکی سازمان پزشکی قانونی بررسی ادعای افرادی است که مدعی هستند اختلال هویت جنسی دارند. البته باید این افراد را از افراد منحرف جنسی و یا افرادی که به دلیل عوارضی دیگر چنین علایمی دارند تفکیک کنیم. اختلال هویت جنسی در ایران شیوع زیادی ندارد و در بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر جمعیت یک نفر به این اختلال مبتلا می‌شود که عوارض آن از کودکی تا اوایل جوانی خود را نشان می‌دهد. این افراد در قالب جنسیتی که به دنیا آمده‌اند نمی‌توانند زندگی کنند. بر اساس استفتائات و پس زمینه‌های علمی، اختلال هویت جنسی به عنوان اختلال روانی شناخته شده است که در صورت تایید پزشکی قانونی این افراد از دادگاه مجوز تغییر جنسیت می‌گیرند. این کار در کشور قدمتی ۳۰ ساله دارد که طی سال‌های اخیر ساماندهی بهتری شده است. پیش از این نظرات شخصی در این باره اعمال می‌شد و یا با گواهی یک یا دو روانپزشک فرد عمل تغییر جنسیت را انجام می‌داد. در برخی موارد نیز این کار بدون مجوز انجام می‌شد. با کمک سازمان پزشکی قانونی این موضوع را منظم کرده و یک برنامه و پروتکل نوشتیم.

یک سال زمان برای مجوز
فردی که دچار این عارضه است باید یک مسیری حدوداً یک ساله را طی کند تا بعد از بررسی‌های روانپزشکی و روان‌شناسی مشخص شود راهی جز تغییر جنسیت ندارد. در آن صورت این موضوع از سوی کمیسیون پزشکی قانونی تایید شده و فرد از دادگاه اجازه تغییر جنسیت می‌گیرد. با این مجوز این فرد می‌تواند کارت ملی و شناسنامه جدیدی بر اساس هویت و جنس جدید خود داشته باشد.

نیاز به اقدامات بعد از عمل
جراحی و تغییر جنسیت پایان کار نیست، مهم‌ترین اقدامات به مراجعات بعد از جراحی مربوط می‌شود. این بیماران پس از تغییر جنسیت باید به طور مرتب تحت نظر پزشک باشند تا میزان عوارض و عفونت‌های ناشی از جراحی، مورد بررسی و کنترل قرار بگیرد. همچنین مشاوره روانپزشکی پس از تغییر جنسیت برای این بیماران حیاتی است زیرا برخی از آنان پس از عمل جراحی دچار نارضایتی و پشیمانی می‌شوند و اگر مشاوره روانپزشکی نداشته باشند خودکشی یکی از عواقبی است که گریبان این بیماران را خواهد گرفت.

۴۰ نفر سالانه مجوز می‌گیرند
به طور متوسط حدود ۶۰ مورد جدید از این اختلال هر ساله در کشور معرفی می‌شود که مراحل تشخیصی را در پزشکی قانونی انجام می‌دهند. از این تعداد ۴۰ نفر مجوز می‌گیرند و یک سوم بقیه اختلالاتی دارند که مانع از تصمیم گیری برای عمل جراحی این افراد است. همچنین امکان دارد اختلال هویتی آن‌ها واقعی نبوده و با درمان روان پزشکی در هویت فعلی خود زندگی کنند.

آمار تمایل به تغییر جنسیت به زن
بر اساس آمار‌ها تمایل از تغییر جنسیت مذکر به جنس مونث بیشتر است، تفاوت در تغییر جنسیت مذکر به مونث ۳ تا ۸ برابر مونت به مذکر می‌باشد.

باید آگاه سازی کرد
آگاهی افراد جامعه از این اختلال هویت و شرایط افراد مبتلا به آن بیشترین کمک را می‌تواند به این افراد بکند. فیلم سینمایی «آینه‌های روبرو» کمک خیلی خوبی به شناخت این افراد در جامعه کرد. با آگاهی جامعه این افراد راحت‌تر در مسیر درمان قرار می‌گیرند. آن گروهی که چاره‌ای جز عمل ندارند تحت عمل جراحی قرار گرفته و گروه دوم که می‌توان به آن‌ها کمک کرد با اقدامات روان‌شناسی و روانپزشکی در هویت خود به زندگی ادامه می‌دهند.

سن و سال تغییر جنس دهندگان
طی ۱۸ سال گذشته کم‌سن‌ترین فردی که درخواست این عمل را ارائه داد ۱۴ سال سن داشت و مسن‌ترین ۵۳ ساله بود البته در شرایط فعلی به افراد زیر سن قانونی اجازه تغییر جنسیت داده نمی‌شود.