نامشخص است ، نوزاد متولد شده است از رحم اجاره‌ای&quot، مادر واقعی &quot

قیمت رحم اجاره ای در قیمت ۱۰ تا ۳۰ میلیون در نوسان است

یکی از راه هایی که در دهه اخیر جهت برطرف پرسشها ناباروری زوج های نابارور اجرایی شده، “رحم اجاره ای” هست. راهکاری که از نظر حقوقدانان و مسئولان امر، با خلاءهای قانونی متعددی روبروست، بطوریکه به گفته دبیر کمیته اخلاق پزشکی پژوهشکده رویان هنوز بعد از گذشت یک دهه از این عمل، مادر واقعی نوزاد متولد شده است از رحم اجاره ای مشخص نیست، اینکه بالاخره مادری که وضع حمل می کند، مادر واقعی نوزاد است یا مادری که تخمک نوزاد از اوست؟ و این عنوان هنوز نامشخص است و این مسئله می تواند کودک را در بحث حضانت و ارث و میراث دچار مسئله کند.

عبارات مهم : اسپرم مردان – ناباروری
با کلی عشق و آرزو با هم ازدواج می کنند. روزها و سالهای اولیه ازدواجشان بسیار رویایی و غیرقابل وصف هست. تصمیم می گیرند فرزند دار شوند؛ ولی بعد از انجام آزمایش های متفاوت متوجه می شوند؛ رحم زن دارای مشکلاتی است و زن امکان فرزند دار شدن ندارد. راه و روش های مختلفی را بررسی می کنند تا در نهایت می رسند به “رحم اجاره ای”.

از زاویه دیگری هم می شود به قضیه نگاه کرد؛ همسران با یک فرزند کودک زندگی خوب و خوشی دارند که ناگهان جهت مرد مشکلی پیش می آید؛ از کار افتاده می شود ، مریض است یا ورشکسته می شود. مسئله مالی این خانواده را به شدت تحت فشار قرار می دهد تا اینکه زن تصمیم می گیرد؛ در قبال دریافت پولی که این روزها از ۱۰ میلیون تومان تا ۳۰ میلیون تومان در نوسان هست، رحم خود را ۹ ماه در اجاره زوجی که مسئله فرزند دار شدن دارند، قرار داده و با قرارگیری اسپرم مرد بدون تماس فیزیکی در رحم خود آن پول را خرج زندگی اش کند. حالا بماند که در بسیاری موارد زن اجاره دهنده رحم با زوج نابارور توافق می کند تا سایر خرج های پزشکی و بیمارستانی نیز به جز رقم مهم توافق شده است بر عهده زوج نابارور باشد.

در سال ۱۳۸۲ قانونی در خصوص اهدای جنین در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و شورای نگهبان نیز آن را در سال ۱۳۸۳ تایید کرد. از آن وقت به بعد هم اقداماتی در این رابطه همانند اجاره رحم با رقم توافقی حدود ۲ میلیون تومان شروع شد و حالا بعد از گذشت حدود ۱۵ سال رقم آن از ۱۰ میلیون تومان تا ۳۰میلیون تومان در نوسان است.

این روزها این عمل در بعضی از مراکز ناباروری کشور نظیر مرکز ناباروری حضرت مریم (س) در ساری، مرکز ناباروری میلاد در مشهد و پژوهشگاه رویان پایتخت کشور عزیزمان ایران انجام می شود. البته این مراکز نقش واسطه در این میان ندارند بلکه بعد از توافق زن اجاره دهنده رحم با زوج نابارور تنها کارها پزشکی و درمانی در این خصوص را با دقت مورد نیاز انجام می دهند.

تلگرام جایی جهت دلالی رحم اجاره ای

علی رغم اینکه گفته می شود؛ تعداد انجام دهندگان رحم اجاره ای کم کردن یافته هست، ولی به علت نبود نظارت مورد نیاز و نیز مراکز مشخصی در این خصوص، بعضی ها اقدام به دلالی در این زمینه می کنند. یکی از فضاهایی که جهت این امر –حتی با وجود فیلترینگ- فعالیت های گسترده ای دارد، خبر رسان تلگرام است.به راحتی با یک جستجوی راحت در شبکه اجتماعی خبر رسان تلگرام می توان به کانال های تخصصی در این زمینه دست یافت. افرادی که به عنوان واسطه در شهرستان های متفاوت زنانی که قصد اجاره دادن رحم خود را دارند در لیست می گذارند تا جهت آنها زوجین متقاضی (یا به گفته این دلالان، مشتری) پیدا کنند. بعضی از این دلالان البته شرط های جالبی جهت زن متقاضی اجاره رحم دارند. اینکه وی حداقل یک فرزند پیش از این داشته باشد و سن او زیر ۳۵ سال باشد. سپس بعد از اطمینان از این دو مورد فرمی شبیه شکل زیر را در اختیار فرد متقاضی قرار می دهند تا با در اختیار قرار دادن مشخصاتش اسمش وارد لیست افراد حاضر به اجاره دادن رحم شود:

با وجود ثبت یک قرارداد بین طرفین در دفاتر اسناد رسمی در اغلب اوقات، ولی هنوز هم پرسشها قانونی زیادی در این زمینه شنیده می شود. بیمارستان گواهی تولد را به مادری که نوزاد از رحم او خارج شده است هست، می دهد و از این رو در بعضی موارد به صورت غیرقانونی اجاره دهنده رحم با مشخصات کلی مادر اول در بیمارستان بستری می شود.

نامشخص است ، نوزاد متولد شده است از رحم اجاره‌ای&quot، مادر واقعی &quot

قیمت اجاره بهای رحم بین ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان در نوسان است

هوشنگ پوربابایی (وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز)با بیان اینکه قانون مصوب مجلس شورای اسلامی تنها شرعیت بخشی این اقدام را عینیت بخشیده هست، افزود: بعد از گذشت ۱۵ سال شاهد آن هستیم که در خصوص مباحث مربوط به رحم اجاره ای بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. حتی مبنای فقهی صحیحی در خصوص الحاق جنین به زوجین وجود ندارد. به هر حال شرایط نگهداری جنین بسیار مهم هست. مباحثی در خصوص شیوه نگهداری و نیز شیوه تغذیه و سایر مسائلی که در حوزه بارداری اجاره دهنده رحم وجود دارد، باید به دقت و منظم تنظیم شود. به عنوان مثال حتی مواد غذایی مصرفی به وسیله اجاره دهنده رحم باید به دقت مشخص شود. این پرسشها در حال حاضر به اختلافات شدیدی میان دو طرف تبدیل شده است که در بعضی موارد پای آنها را به دادگاه می کشاند.

چرا باید قیمت اجاره بهای رحم در حال حاضر بین ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان در نوسان باشد؟ آیا یک قیمت مصوب در این خصوص به وسیله نهادهای ذیربط وجود ندارد؟ فقط قریب به ۱۵ سال پیش یک بار مجلس شورای اسلامی به این بحث ورود کرد و قانونی را که زیاد به ماده واحده شبیه است را در حوزه اهدای جنین به تصویب رساند. بعد از گذشت ۱۵ سال ما شاهد شیوع این مسئله در جامعه هستیم و در اغلب مواقع قراردادی که بین دوطرف در دفاتر اسناد رسمی به امضا می رسد همه آن چیزی است که خود طرفین به صورت ضمنی و کتبی بر روی آن توافق کرده اند. حتی در مواردی بسیار اندک از وکیل جهت تنظیم قراردادها استفاده می شود که این می تواند بعدها دو طرف را دچار مسئله کند.

بلایای مهریه در انتظار پدیده رحم اجاره ای

پوربابایی با بیان اینکه اگر مباحث قراردادی در حوزه رحم اجاره ای میان دو طرف ماجرا ضابطه مند نشود، می تواند همان بلایی که این روزها در بحث مهریه شاهد هستیم را سر این عنوان هم بیاورد، خاطرنشان کرد: در کشور ما نوزاد را متعلق به پدر می دانیم و مادر کسی است که نوزاد ۹ ماه در شکم وی بارور شده است هست. از این رو در بسیاری مواقع مبحث رحم اجاره ای به لحاظ تعیین مادر جهت فرزند دچار مسئله می شود و دو طرف مجبور می شوند از راه های غیرقانونی جهت این مسئله استفاده کنند. خیلی وقت ها در هنگام مراجعه به ثبت احوال، گرفتن گذرنامه، گواهی تولد و… مشخص نیست که مادر این فرزند دقیقاٌ چه کسی است؟ و اینها باید مشخص شود.

وی ادامه داد: باید مباحث حقوقی و فقهی رحم اجاره ای که سالهاست؛ مسکوت مانده است با جلساتی متعدد و به وسیله وکلای خبره و نیز فقهای عالی مقام تنظیم شود تا حتی مراکزی مانند بیمارستان ها و ثبت احوال بر اساس آن اقدام کنند. در حال حاضر چون قوانینی جهت اینگونه فرزندان وجود ندارد، همان قوانین مربوط به فرزندان عادی روی آنها اعمال شده است و از همین رو فرزند در هنگام گرفتن شناسنامه، گواهی تولد و… به مسئله بر می خورد.

معاونت امور زنان ریاست جمهوری در حوزه رحم اجاره ای ورود کند

وی با تاکید بر اینکه جزییات همان قانون فوق هم لحاظ نشده هست، ادامه داد: به هر حال در آن مقطع بحث رحم اجاره ای به این میزان نبود؛ پرسشها و مشکلاتش هم تا این اندازه بزرگ نبود. به نظر من حتی همان قانون هم کار کارشناسی بیشتری مورد نیاز داشت که انجام نشده هست، و به نظرم در حال حاضر هم می توان اتفاقی که سالهاست رخ نداده را انجام داد. حالا بعد از ۱۵ سال آزمون و خطاها در این باره، پرسشها به خوبی مشخص شده است است و به نظر من قانون نیاز به بازبینی مجدد دارد. قطعاً اگر در قانون فوق اصلاحیه هایی صورت نگیرد، اوضاع به مراتب در خصوص رحم اجاره ای از حال حاضر وخیم تر خواهد شد.

پوربابایی پیشنهاد داد: به نظر من سرکار زن دکتر ابتکار معاونت امور زنان ریاست جمهوری نیز می تواند در این مبحث ورود کرده و جهت عوض کردن قانون رحم اجاره ای تلاش کند. قانونی که در حال حاضر وجود دارد جهت زن اجاره دهنده یک اجحاف کامل است و معاونت ریاست جمهوری می تواند در جهت احقاق حقوق این دسته از بانوان تلاش های مضاعفی را انجام دهد.

قانون مصوب جهت مبحث رحم اجاره ای نداریم

رضا سامانی (دبیر کمیته اخلاق پزشکی پژوهشکده رویان) با بیان اینکه هیچ قانون مصوبی جهت مبحث رحم اجاره ای نداریم، گفت: آن قانون مصوب سال ۱۳۸۲ مربوط به اهدای جنین است و هیچ ربطی به رحم اجاره ای ندارد. اهدای جنین یعنی جنین اضافه یک زوج را بدهیم به زوجی که نمی توانند اسپرم و تخمک داشته باشند، ولی رحم اجاره ای که بهتر است به آن “حمل جایگزین” گفته شود؛ زوجی و بخصوص زن امکان حاملگی ندارد؛ در اصطلاح پزشکی در حمل جایگزین زن تخمک دارد مرد هم اسپرم دارد، ولی به دلایل متفاوت از جمله مسئله رحم در زن، مسئله قلبی یا نارسایی کلیوی در زن و… امکان حاملگی جهت او وجود ندارد؛ در این موقع در حقیقت ما تخمک و اسپرم را که حاصل از ژنتیک این زوج است را از زن و مرد دریافت می کنیم و آن را در رحم جایگزین قرار داده که به آن رحم اجاره ای یا حمل جایگزین گفته می شود.

با گذشت وقت و با بالا رفتن میزان ناباروری راهکار های متفاوتی در این راستا به وجود آمده که یکی از آنها رحم اجاره ای است که تبعات متفاوتی را جهت جامعه به همراه داشته است.

درگیری های مالی بر سر اجاره بهای رحم

بالاخره حاملگی چیز راحت ای نیست. عوارض حاملگی با پرسشها دارویی، درمانی و هورمونی چیزی است که حقیقتاً هیچ پولی جایگزین آن نمی شود. در دنیا خیلی ها معتقدند که بحث “حمل جایگزین” باید اقدام خیرخواهانه باشد. یعنی عقیده ای در دنیا وجود دارد که می گوید هر پولی هم که در این بین دادوستد شود با تحمل پرسشها مادر شدن زن قابل قیاس نیست. در کشور عزیزمان ایران چون قانونی جهت این مسئله وجود ندارد و متاسفانه قانونمند هم نشده، قیمت های متفاوتی از آن را می بینیم و می شنویم. قطعاً وجود قانون در این حوزه می تواند جلوی دعواهای مالی را بگیرد و خیلی از مشکلاتی که در این حوزه بارها دیده ایم و اتفاق افتاده، برطرف کند.

سامانی با بیان بعضی پرسشها حوزه رحم اجاره ای یا “حمل جایگزین” افزود: یکی از پرسشها موجود در این زمینه بحث ثبت احوال و گواهی تولد اوست. در این مواقع اغلب دو کار غیرقانونی به وسیله افراد انجام می شود، یا در گواهی تولد وی دست می برند که عملاً دست بردن در اسناد جرم هست؛ یا شناسنامه خواهان را در هنگام بستری حمل کننده به بیمارستان می دهند که این مسئله هم در هنگام گرفتن شناسنامه جهت نوزاد، مشکلاتی ایجاد و حتی می تواند پرسشها نسبی جهت نوزاد در هنگام بزرگسالی ایجاد کند. هنوز بعد از گذشت یک دهه از این عمل، مادر واقعی اینگونه نوزادان مشخص نیست، اینکه بالاخره مادری که وضع حمل می کند مادر واقعی فرزند است یا مادری که تخمک نوزاد از اوست؟ و این می تواند کودک را جهت بحث حضانت و ارث و میراث دچار مسئله کند.

وی با بیان اینکه در پژوهشکده رویان نیز مباحث مربوط به حمل جایگزین و تخمک اهدایی صورت می پذیرد، خاطرنشان کرد: بحث اسپرم اهدایی که به معنی پرسشها در اسپرم مرد و تشکیل نطفه کودک با اسپرم مردی دیگر در آزمایشگاه است علی رغم اینکه فتوای شرعی نیز در این خصوص دارد، ولی هنوز در کشور در موردش بعضی تابوها وجود دارد و اجرا نمی شود.

سامانی با بیان اینکه در سال گذشته فقط یک نفر جهت “حمل جایگزین” به پژوهشگاه رویان مراجعه کرده هست، گفت: صادقانه باید بپذیریم که خیلی ها به علت مشکل این کار حاضر به انجام آن نیستند و داوطلب حمل جایگزین رحم نمی شوند. ما بحث رحم اجاره ای یا “حمل جایگزین” را مثلاً در مواردی به زوجین پیشنهاد می کنیم که زن دچار نارسایی قلبی است و امکان حاملگی ندارد در این صورت زن یا از این راه یا در نهایت فرزندخواندگی می تواند صاحب فرزند شود و راه دیگری ندارد. طبیعتاً در بحث رحم اجاره ای یا حمل جایگزین زوج می تواند با فرزند رابطه ژنتیک هم داشته باشد.

اصلاح قانون اهدای جنین در کمیسیون بهداشت مجلس

دبیر کمیته اخلاق پزشکی پژوهشگاه رویان با بیان اینکه بارها پیش آمده است که حمل کننده جایگزین در میانه راه خلاف قراردادهای امضا شده است عمل کرده هست، افزود: اینکه قیمت این مسئله نیز قانونی شود؛ اتفاق خوبی هست. اینکه فکر کنیم بدلیل زیر پا گذاشتن قانون، اصلا قانونی تصویب نکنیم، حرف درستی نیست. طبیعتاً وزارت بهداشت متولی این امر هست، البته مورد نیاز است بگویم که قانون اهدای جنین در کمیسیون بهداشت مجلس به تازگی دوباره بررسی و تصحیح شد، ولی قانون تصحیح شده است هنوز جهت تصویب مجدد وارد صحن نشده است و تنها در کمیسیون بهداشت مجلس روی آن بحث و تبادل نظر شده است هست. طبیعتاً با تصویب قانون اصلاح شده است فوق در مجلس جلوی خیلی از پرسشها گرفته می شود. ما حتی در تصحیح قانون اهدای جنین و پرسشها آن گفته ایم که همه مراکز ناباروری حق انجام پرسشها مربوط به اهدای جنین و امثالهم را ندارند؛ بلکه مراکزی که از وزارت بهداشت تاییدیه می گیرند، فقط مجوز این کار را خواهند داشت. قطعاً با تصویب و اجرایی شدن قانون جدید، مراکز با تاییدیه وزارت بهداشت و دارای مجوز حق انجام چنین کاری را خواهند داشت.

ضرورت ایجاد مراکز حقوقی جهت ثبت صحیح قراردادهای بین طرفین

سامانی با بیان اینکه در پژوهشگاه رویان حقوقدان هایی جهت تنظیم صحیح قراردادها میان دوطرف وجود دارد که متاسفانه در تمامی مراکز ناباروری اینطور نیست، گفت: خیلی از مراکز ناباروری تنها بخش درمانی این قضیه را انجام می دهند و مباحث مربوط به قرارداد و پرسشها حقوقی را به خود طرفین واگذار کرده اند. به نظر می آید که مراکزی جهت ثبت صحیح قراردادها باید شکل بگیرد تا این قراردادها به وسیله آنها تعیین و تنظیم شود.

وی با تایید بعضی دلالی ها در خصوص بحث رحم اجاره ای یا “حمل جایگزین” ادامه داد: باید از لحاظ حقوقی بررسی شود آیا کاری که از لحاظ شرعی مشروع هست، دلالی آن نامشروع است؟ درست است که به لحاظ احساسی دلالی اعضای بدن انسان در دید جامعه امری ناپسند هست، ولی واقعیت آن است که وجود دارد. دلال هایی هم در پژوهشگاه وجود داشت که اتفاقاً ما به تازگی آنها را از مجموعه بیرون کردیم. اگر مردم عادت کنند جایگزین مراجعه به دلال به خود مراکز ناباروری مراجعه کنند اتفاق بهتری هست؛ چون به هر حال این دلالان در نهایت دو طرف را به مراکز معرفی می کنند. از بین بردن دلال در این میان نیازمند اطلاع رسانی های اصحاب رسانه است که با اطلاع رسانی های صحیح به مردم فضای بحث “حمل جایگزین” را بیش از پیش سالم کنند. اگر مردم بدانند که دلالان عملاً هیچ نقشی در این میان ندارند و همه چیز در نهایت به وسیله مراکز ناباروری انجام می شود، طبیعتا نگرانی ها در این خصوص نیز کم کردن خواهد یافت.

پروتکل خاصی جهت رحم اجاره ای نداریم

نیلا طبسی (متخصص زنان و زایمان) با بیان اینکه در طول یک دهه گذشته بحث رحم اجاره ای در بین مردم باورپذیرتر شده است هست، گفت: در حال حاضر جهت این مبحث بین زوجین و زن اجاره دهنده رحم یک قرارداد بسته می شود. هرچند که این قراردادها یک توافق دو طرفه است و ما پروتکل خاصی جهت آن نداریم، ولی همین هم توانسته است به عنوان مثال از ادعای فرد اجاره دهنده رحم نسبت به نوزاد متولد شده است جلوگیری کند و بسیاری از آسیب ها را کم کردن داده هست. به هر حال بحث رحم اجاره ای در یک دهه اخیر توانسته است به عنوان راهکاری جهت فرزند دار شدن در نظر گرفته شود و البته مسئله درآمدی افراد اجاره دهنده رحم را نیز حل کند.

وی با بیان اینکه خوشبختانه این روزها احساس بد در این خصوص در بین مردم از بین رفته هست، گفت: به هر حال قراردادهایی که در این خصوص بسته می شود، همانند یک کار خدماتی هست. در کارهای خدماتی نیز هر کس باتوجه به خدمتی که ارائه می کند یک قیمت جهت خودش تعیین می کند؛ در اینجا هم همین روال است.

فرد اجاره دهنده رحم بهتر است از نزدیکان زوجین باشد

طبسی با بیان اینکه از نظر پزشکی این که فرد اجاره دهنده رحم چه کسی باشد، تفاوتی نمی کند؛ افزود: فرد اجاره دهنده رحم در حقیقت نقش یک دایه را بازی می کند و به لحاظ ژنتیکی، اسپرم مردانه در رحم آن زن هیچگونه خصلت های ژنتیکی فرد حمل کننده را دریافت نمی کند. اینکه زن اجاره دهنده رحم چه کسی باشد از نظر ما فرقی نمی کند. تنها یک سری تاییدیه های سلامت و آزمایش های مربوطه در این خصوص گرفته می شود تا صحت امکان این اتفاق تایید شود. ما فقط توصیه می کنیم این فرد از نزدیکان خود زوجین باشد، آیا که بهتر هست؛ ولی باز هم تاکید می کنم که فرد اجاره دهنده رحم تنها نقش یک حمل کننده را دارد و نوزاد به دنیا آمده از وی هیچ خصوصیت های ژنتیکی را دریافت نمی کند.

کاهش آمار اجاره دهندگان رحم

وی با بیان اینکه در حال حاضر علی رغم پذیرش این مسئله به وسیله مردم ولی تعداد انجام دهندگان آن کم کردن یافته هست، خاطرنشان کرد: در حال حاضر خوشبختانه مسائلی دارویی و درمانی در بحث ناباروری رشد خوبی یافته است و ما توانسته ایم، بسیاری از زوجین دارای مسئله باروری را از طریق درمان هایی نظیر IVF ،IUI و روش های مدرن تخمک گذاری درمان کنیم و در واقع رحم اجاره ای را به عنوان آخرین گزینه به زوجین نابارور پیشنهاد می دهیم.

نامشخص است ، نوزاد متولد شده است از رحم اجاره‌ای&quot، مادر واقعی &quot

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: ilna.ir

واژه های کلیدی: اسپرم مردان | ناباروری | قانونی | نوزادان | فرزندان | نوزاد | قانون | فرزند | اجاره