تفسیر جنگ احتمالی خطرناک ایران و عربستان + نقشه

کش و قوس های روابط ایران و عربستان در سال های متمادی لحظات پرالتهابی به خود دیده است، و قطع روابط و حتی حملات شدیداللحن به همدیگر در سابقه دیپلماسی هر دو کشور به چشم می خورد.

اگر چه پیش از این بسیاری از ناظران و تحلیلگران تحولات در سوریه و یمن را به جنگ نیابتی میان ایران و عربستان تعبیر کرده اند، اما با به شهادت رسیدن شیخ نمر به دست آل سعود این رویارویی مستقیم تر شد.

در سوریه نیروهای مقاومت تحت حمایت ایران در برابر تروریست های داعش مورد حمایت سعودی صف آرایی کرده اند و در یمن نیز انصارالله و مقاومت مردمی این کشور در برابر حملات نابرابر عربستان تسلیم نشده اند. حال با رویدادهای صورت گرفته این دو کشور که از نگاه جهان به عنوان کشورهای قدرتمند اسلامی شناخته می شوند در پله قطع روابط دیپلماتیک ایستاده اند و البته به نظر بسیاری از ناظران ایران و عربستان با وجود اینکه اختلافات ریشه ای و گسترده ای دارند، در پله ای بالاتر از قطع روابط نخواهند ایستاد و شاید هم به پله ای پایین تر برگردند.

پایگاه آمریکایی “اینترسپت” (The Intercept) در گزارشی تحت عنوان “یک نقشه که درگیری خطرناک عربستان و ایران را توضیح می دهد” به تحولات اخیر خاورمیانه پرداخته و عنوان می کند نگرانی عربستان و اقدامات اخیر سعودی ناشی از احساس خطر نسبت به منابع نفتی این کشور و همچنین کینه و تنفری است که از شیعیان دارد.

در این گزارش آمده است: «عربستان سعودی روز شنبه، روحانی مسلمان شیعه، شیخ نمر را اعدام کرد. چند ساعت بعد، معترضان ایرانی سفارت عربستان در تهران را به آتش کشیدند. روز یکشنبه، حکومت سعودی که خود ادعای نگهبان اسلام سنی را دارد، روابط دیپلماتیک کشورش با ایران که یک حکومت دینی شیعی است، را قطع کرد.

نیویورک تایمز برای توضیح اتفاقات اخیر مطالبی در رابطه با ریشه های اختلاف شیعه و سنی ارائه کرد که برای ما روشن می سازد پس از وفات [حضرت] محمد پیامبر اسلام دو دستگی میان پیروان وی در سال ۶۳۲ میلادی یعنی ۱۳۸۳ سال پیش به وجود آمد.

اما باید گفت بحران اخیر بیش از آنکه به جانشینی به حق [حضرت] محمد [صلی الله علیه و آله و سلم] مربوط باشد، به در دست گرفتن کنترل نفت مربوط است.

در واقع بخش زیادی از این درگیری می تواند توسط نقشه ای که دکتر مایکل ایزدی از دانشگاه فلوریدا طراحی کرده است، توضیح داده شود. این نقشه نشان می دهد که بر اثر ارتباطی عجیب و غریب میان تاریخ مذهبی و تجزیه ناهوازی پلانکتون ها، تقریبا تمامی سوخت های فسیلی خلیج فارس، زیر پای شیعیان قرار گرفته است. این موضوع حتی در عربستان سعودی نیز صادق است و میدان های اصلی نفتی در یک استان شرقی دارد که اکثریت جمعیت آن را شیعیان تشکیل می دهند.

 

نقاط قرمز رنگ نشانه میدان های گازی و نقاط مشکی نشانه میدان های نفتی است.

سبز کم رنگ نشانه مناطق سنی نشین و سبز پررنگ نشانه مناطق شیعه نشین خاورمیانه است.

این پایگاه آمریکایی در تحلیل اقدامات اخیر عربستان می نویسد: «در نتیجه یکی از عمیقترین ترس های خانواده سلطنتی عربستان این است که روزی شیعیان عربستان از این کشور جدا شده و میدان های نفتی را در اختیار گرفته و با ایران متحد خواهند شد.

این ترس و نگرانی با حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و سرنگونی رژیم صدام حسین، که به قدرت گرفتن اکثریت شیعه حامی ایران  در این کشور انجامید، جوانه زد. شیخ نمر در سال ۲۰۰۹ اعلام کرده بود در صورتی که عربستان رفتار خود با شیعیان را اصلاح نکند، آن ها خواستار جدایی خواهند شد.»

درادامه این گزارش آمده است: «همانطور که این نقشه به روشنی نشان می دهد، در اصل تمامی ثروت نفتی عربستان در منطقه محدودی از این سرزمین واقع شده که ساکنین آن عمدتا شیعه هستند. به عنوان مثال شیخ نمر در منطقه عوامیه زندگی می کرده که قلب منطقه نفت خیز عربستان است. در صورتی که این منطقه شرقی عربستان از آن جدا شود، خانواده سلطنتی عربستان دیگر تعدادی ورشکسته ۸۰ ساله خواهند بود که تنها مقدار زیادی رنگ ریش و نسخه های ویاگرا [داروی تقویت جنسی] برایشان باقی مانده است.

قصد عربستان از کشتن آیت‌الله نمر در واقع از بین بردن هر گونه علائمی از چنین طرز تفکراتی بود. به همین دلیل نیز ریاض در سال ۲۰۱۱ با حمایت از دولت بحرین مانع از رشد بیداری اسلامی [بهار عربی] در این کشور شد. زیرا بحرین کشوری به طور عمده شیعه‌نشین است که بوسیله حکومتی سنی اداره می‌شود. اگر بیداری اسلامی در این کشور به نتیجه می‌رسید، به طور قطع حکومتی شیعه جایگزین می‌شد. جرج بوش نیز به همین دلیل در سال ۱۹۹۱  زمانی که صدام حسین از سلاح‌های شیمیایی برای سرکوب شیعیان عراقی در پایان جنگ خلیج‌فارس استفاده کرد، ساکت ماند.»

در پایان این گزارش آمده است: «البته به طور قطع مرتبط دانستن تمام اختلافات ایران و عربستان تنها با مسئله نفت نیز ساده انگارانه است؛ چرا که به نظر می رسد تحقیر شیعیان و حتی تنفر از آن ها بخشی از دی ان ای سران عربستان سعودی باشد که نسخه ای خصمانه و شدیدا فرقه ای از اسلام را به نمایش می گذارند.

در سال ۱۸۰۲ [میلادی] یعنی ۱۳۶ سال قبل از آن که نفت در عربستان سعودی کشف شود، پیشینیان ایدئولوژیک حکومت فعلی سعودی، به کربلا که اکنون در عراق قرار داد و از اماکن مقدس شیعیان است حمله کرده، هزاران نفر را قتل عام کرده و مقبره حسین بن علی یکی از مهمترین چهره های شیعیان را غارت کردند.

اما اکنون به طور قطع اگر نفتی در کار نبود، این تنفر شدت بسیار کمتری داشت.»