در یک تحقیق در سال ١٣٥٣، مشخص شد از ابتدای سال ١٣٤٨ تا مهر ١٣٥٣، بیش از ١٦٠ هزار کوپن مواد مخدر دریافت شده است هست. نظرات یکسانی راجع به اینکه تجربه توزیع دولتی مواد مخدر موفق بوده یا نه، بیان نشده است.

چرا بعد از ۳۹ سال باید درمان با تریاک را آزاد کرد؟

روزنامه شرق در یادداشتی به قلم مدیرکل دفتر امور آسیب های اجتماعی وزارت رفاه نوشت:در اسفند ١٣٤٧ که قانون اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک در قوه مقننه وقت تصویب شد، در ماده ٣ این قانون، اجازه مصرف مواد افیونی داده شده است بود.

عبارات مهم : آسیب های اجتماعی – ترک اعتیاد
در آیین نامه اجرائی قانون جهت معتادان بالای ٦٠ سال کارت سهمیه و جهت مراکز خاص و جهت افراد زیر ٦٠ سال نیز با تجویز پزشک، مجوز استفاده از تریاک دولتی صادر شده است بود.

برای مثال، یک محقق (سعید مدنی) در کتابی که راجع به اعتیاد در کشور عزیزمان ایران در سال ١٣٩٠ نگاشته، اطراف مبارزه با اعتیاد در دوران پیش از انقلاب می نویسد: «مداخله دولت در توزیع تریاک و ایجاد بازار رسمی جهت خریدوفروش تریاک، هیچ گاه نتوانست مانع از گسترش بازار غیرقانونی مواد شود». همین جا باید متذکر شد که بسیار مهم است قبل از هرگونه تصمیم راجع به تکرار تجربه توزیع دولتی مواد مخدر، تأثیرات اجرای این سیاست در سال های پیش از انقلاب به دقت و در یک فضای کاملا علمی و بی حاشیه بررسی و محل توجه قرار گیرد. از سوی دیگر، باید به این مسئله هم اشاره شود که تجربه توزیع درمانی مواد مخدر در کشورهای متفاوت موجود است و می تواند و باید محل توجه باشد.

در این نوع درمان، معتاد در یک روند منظم تزریق مواد قرار می گیرد. به بیان دیگر، این رویکرد به عنوان روشی فرعی و مکمل در درمان مصرف کنندگان کاربرد دارد؛ ازاین رو، معیارها و ضوابطی جهت تجویز این شکل از درمان آینده نگری شده است هست. حداقل سن، حداقل مدت زمانی که بیمار به مواد مخدر اعتیاد داشته یا شواهدی مبنی بر اینکه شکل های دیگر درمان مؤثر واقع نشده اند، از این ضوابط هستند. مواد درمانی علاوه بر نشانه ترک اعتیاد، به اهداف دیگری مانند مصرف کمتر، کم کردن جرائم، اصلاح اوضاع سلامت و شرايط اجتماعی نیز معطوف هست. جهت نمونه در سوئیس، نشانه از اجرای این نوع درمان، ایجاد پایداری در زندگی مصرف کنندگان از طریق دیدارهای منظم و تسهیل ارتباط با خدمات اجتماعی و مشاوره سلامتی و حمایتی گسترده تر هست. در سال ۲۰۱۲، مرکز کنترل مواد و اعتیاد اروپا مروری بر مطالعات مرتبط با مواددرمانی در سوئیس، هلند، آلمان، اسپانیا، کانادا و انگلستان داشت. در این تحقیق، شواهد محکمی از اثربخشی این نوع درمان در مقایسه با متادون درمانی روی افرادی که اعتیاد طولانی مدت داشتند و به دیگر اشکال درمان واکنشی نشان نداده بودند، ارائه شد.

کاهش چشمگیر در ادامه مصرف قاچاقی خیابانی، اصلاح در سلامت جسمی و روانی معتادان و کم کردن در جرائم ناشی از مصرف مواد، در مقایسه با سطوح قبل از شروع درمان، از این نتیجه های بوده است.

همچنین در بررسی انجام شده است در سه مطالعه اثرات اقتصادی مواد درمانی، فرضیه های مختلفی را در محاسبه سود و هزینه ها لحاظ کرده اند. هزینه های معمول در این رویکرد، مشمول بر منابع بالینی و روانی مورد نیاز جهت ارائه درمان روزانه در تمام طول سال و ساختمان ها و هزینه های اداری تسهیل چنین خدماتی هست. در مقابل، مزایایی مانند کم کردن هزینه های درمانی در ارتباط با اصلاح سلامت و کم کردن هزینه های مربوط به پلیس و سیستم عدالت کیفری در کم کردن جرم و جنایت را به دنبال دارد.
مطالعه دیگری در این باره، بیان می کند: «شواهدی وجود دارد که این هزینه با توجه به مزایایی که جهت جامعه به همراه دارد، با توجه به اثربخشی درمان در کم کردن جرم و جنایت و اصلاح سلامت بیماران و تعامل اجتماعی جبران، مقرون به صرفه است». جمع بندی اینکه ابعاد سیاست توزیع دولتی مواد مخدر باید در فضای گفت وگوی اجتماعی به طور دقیق و همه جانبه بررسی شود. می توان با مطالعه تجارب داخلی و بین المللی، تصمیمی اتخاذ کرد که در شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشورمان، عالی ترین و مؤثرترین اثر را در مبارزه با سوءمصرف مواد مخدر به دنبال داشته باشد.