آشنایی با عملکرد قفل پلوس

به گزارش گروه اقتصادی گروه تحریریه سایت جوان ، عملکرد قفل پلوس (Lucking Hub) یا به اصطلاح رایج‌تر کشور، پلوس خلاص‌کن (Free Wheeling Hub) ، درگیر و خلاص‌کردن دیفرانسیل جلو در خودروهای دودیفرانسیل قدیمی ‌است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

در خودروهای دو‌دیفرانسیل مرسوم نوع ۴WD (چهارچرخ متحرک موقت انتخابی) که زیاد شاسی‌بلندهای قدیمی و یا شاسی‌بلندهای حقیقی مخصوص آفرود (چون انواع جیپ و بعضی مدل‌های لندروور و تویوتا) و به‌طور کلی خودروهایی که از نوع AWD (چهارچرخ متحرک دائم) نباشند را مشمول بر می‌شود، پدیده‌ای به نام دیفرانسیل مرکزی وجود ندارد. از این رو به هنگام انتقال نیرو به هر چهار چرخ (در حالت ۴WD) سرعت دو محور جلو و عقب (به جز به هنگام صاف بودن فرمان) متفاوت هست. این اخلاف دور میان دو محور موجب وارد آمدن فشار شدید بر تمامی خط انتقال نیرو می‌شود که در درازمدت و بی‌احتیاطی در استفاده از ماشین موجب وارد آمدن آسیب‌های جدی می‌شود. اینجاست که پدیده‌ای به نام قفل پلوس یا به عبارت دیگر پلوس خلاص‌کن وارد عمل می‌شود.

استفاده از حالت ۴WD (حالت سنگین L و حالت سبک H) محدود به مسیرهای لغزنده برفی، بارانی، گلی و یا سنگلاخ است که در این صورت اختلاف دور میان دو محور با هرز زدن یکی از محورها بر سطح لغزنده و کم اصطکاک جبران می‌شود ولی با این حال اندک فشار غیر قابل اجتناب بر خط انتقال نیرو وارد می‌شود.

آشنایی با عملکرد قفل پلوس

از سویی دیگر زمانی که در حالت معمول انتقال نیرو (۲WD) قرار داشته باشید، تمامی قطعات محور جلو (از جمله پلوس‌ها، چهارشاخ‌ها، کرانویل و پینیون) به علت درگیری هر دو پلوس با چرخ، به حرکت آزادانه خود ادامه می‌دهند در حالی که دریافت‌کننده یا انتقال‌دهنده هیچ نیرویی نیستند. فشار وارد بر مسیر انتقال نیرو به هنگام سواری با حالت ۴WD یا اضافه اصطکاک و استهلاکی که از حرکت آزادانه محور جلو به هنگام حرکت در حالت ۲WD به وجود می‌آید مهندسان را بر آن داشت که قفل پلوس را اختراع کنند.

عملکرد قفل پلوس

قفل پلوس مکانیسم ساده‌ای دارد که به صورت خلاصه می‌توان آن را به صورت دو چرخ دنده تعریف کرد که درگیری یا عدم درگیری آنها با یکدیگر مسبب درگیری یا عدم درگیری چرخ‌های محور جلو با پلوس‌هاست. به عبارت دیگر اگر ماشین در حالت ۴WD قرار بگیرد و هردو قفل پلوس در حالت قفل (Lock) قرار داشته باشند، همانند زمانی که قفل پلوس وجود نداشت، نیرو به هر چهار چرخ انتقال یافته می‌شود. ولی اگر در همین حال یکی از قفل پلوس‌ها را در حالت آزاد یا خلاص (Free) بگذاریم، به علت نحوه عملکرد دیفرانسیل، انتقال نیرو به محور جلو از کار افتاده و با اینکه نیرو به دیفرانسیل جلو انتقال یافته می‌شود ولی به علت قطع بودن ارتباط چرخ با پلوس، هیچ نیرویی به چرخ‌ها انتقال یافته نمی‌شود و نیروی انتقال یافته در دنده‌های کرانویل و پینیون و پلوس‌ها آزادانه هرز می‌زند.

با وجود این قطعه و قرار دادن آن در حالت خلاص از چرخش بی‌دلیل قطعات داخلی محور جلو (به علت اتصال استاندارد چرخ‌ها با پلوس‌ها) جلوگیری می‌شود که همین مهم به‌تنهایی مزیت‌های چشمگیری چون اصلاح فرمانپذیری، کاهش استهلاک، کاهش مصرف سوخت و کم کردن هزینه‌های سرویس و نگهداری را به همراه دارد.

قفل پلوس یا به اصطلاح رایج‌تر کشور، پلوس خلاص‌کن ، وظیفه درگیر و خلاص‌کردن دیفرانسیل جلو را در خودروهای دودیفرانسیل قدیمی ‌دارد.

همانطور که پیش‌تر گفته شد، حالت ۴WD بر انواع سطوح لغزنده و سطوح سخت سنگلاخ و یا به عبارت کلی‌تر بر هر نوع سطحی که جهت عبور از آن میزان کشش بیشتری مورد نیاز هست، استفاده می‌شود از این رو استفاده از دنده‌های سنگین گیربکس کمک (حالت L) جز در حالت ۴WD منطقی نیست چرا‌که کاربرد آنچنانی ندارد. با کمک نحوه عملکرد قفل پلوس می‌توان به حالت غیر‌رسمی ۲L (محرک عقب دنده سنگین کمک) دست یافت که به‌صورت استاندارد تنها در بعضی شاسی‌بلندهای بسیار ضعیف ژاپنی و یا به عنوان آپشنی خاص بر بعضی شاسی‌بلندهای آمریکایی موجود است.

قفل‌ یا خلاص‌کردن قفل پلوس مستلزم خروج راننده از ماشین هست. طبیعتا این امر در هوای بارانی یا برفی و یا زمانی که ماشین در گل فرو رفته، کاری بس تلخ و سخت و حتی گاهی اوقات غیر‌ممکن است.

عملکرد قفل پلوس آنی نیست. به این معنا که با چرخاندن اهرم قفل پلوس به سمت قفل یا خلاص موجب قفل و یا خلاص شدن آنی محور جلو نمی‌شود. در حقیقت جهت جا رفتن دنده‌های قفل پلوس در یکدیگر و یا جدا شدن آنها از هم ماشین باید متراژ کوتاهی را به سمت جلو یا عقب طی‌ کند تا مکانیسم قفل عمل کرده قفل یا خلاص شود. همین شاخصه می‌تواند در موقعیت‌های حساسی که نیاز به قفل و یا خلاص بودن محور جلو است ولی امکان جابه‌جا کردن ماشین نیست، دردسرساز شود.

نکات مهم در خصوص ایمنی قفل پلوس

باید توجه داشته باشید که جهت درگیر بودن کامل محور جلو باید قفل پلوس هر دو چرخ در اوضاع قفل قرار بگیرند. خلاص‌بودن تنها یکی از قفل پلوس‌ها موجب هرز زدن نیرو در دیفرانسیل و از کار افتادن کامل محور (عدم انتقال نیرو) می‌شود.

در خودروهای مدرن و امروزی دو‌دیفرانسیل با بهره‌گیری از دیفرانسیل مرکزی، کامپیوتر‌های بسیار دقیق کنترل‌کننده میزان کشش هر چرخ و قفل‌هایی که با مکانیسم‌های الکتریکی یا بادی و از داخل ماشین عمل می‌کنند دیگر نیازی به استفاده از قفل پلوس مکانیکی نیست.

آشنایی با عملکرد قفل پلوس

خودروهای دودیفرانسیل امروزی دیگر از پلوس خلاص‌کن بهره نمی‌برند. در این خودروها با قرار دادن اوضاع دنده کمک و در گیر‌کردن محور جلو به صورت اتوماتیک پلوس‌ها در‌گیر می‌شود و در صورت خلاص‌کردن دنده کمک پلوس‌های جلو در اوضاع خلاص قرار می‌گیرند.

این توصیه را در نظر داشته باشید در صورت درگیر نشدن پلوس‌ها با چند متر عقب و یا جلو رفتن ماشین پلوس‌ها درگیر می‌شوند.

از معجزه گریس غافل نشوید. چرخ دنده‌های قفل پلوس فشار زیادی را مجبور شده است و جهت عملکرد روان نیازمند گریس‌کاری و دیدار دوره‌ای هستند. خشک‌شدن چرخ‌دنده‌ها و یا ورود آب به آن می‌تواند موجب گیر‌کردن و قفل‌شدن دنده‌ها در یکدیگر ‌‌شود و عملکرد قفل پلوس را خدشه‌دار می‌کند.

اگر اهرم گردشی قفل پلوس گیر کرده و یا سفت هست، هرگز با استفاده از ابزار و اعمال فشار زیاد اقدام به چرخاندن آن نکنید، چرا‌که به قطعات داخلی آن آسیب می‌رسد.

قفل پلوس یا به اصطلاح رایج‌تر کشور، پلوس خلاص‌کن ، وظیفه درگیر و خلاص‌کردن دیفرانسیل جلو را در خودروهای دودیفرانسیل قدیمی ‌دارد.

همواره پیش از ورود به مسیر مورد نیاز به حالت ۴WD اقدام به قفل‌کردن قفل پلوس کنید چراکه به هنگام وارد آمدن نیروهای متفاوت در عبور از مسیرهای ناهموار و پرفشار قفل کردن قفل پلوس می‌تواند سخت و یا حتی غیر‌ممکن باشد.

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: علت درگیری | استفاده | ماشین | قطعات | انتقال | قفل پلوس | خودرو | انتقال نیرو

آشنایی با عملکرد قفل پلوس