انگیزه‌های جالب جهت اهدای جسد

اعلام آمادگی ٦٦نفر و رضایت محضری ١٥نفر جهت اهدای جسد

مردادماه امسال بود که روابط عمومی شرکت پزشکی قانونی، دو شماره تلفن انتشار داده است تا کسانی که میل به به اهدای جسد دارند، تماس گرفته و از جزییات روند اهدای جسد آگاه شوند. این دو شماره تلفن، در پی اعلام کمبود جسد از سوی مدیر شرکت پزشکی قانونی کشور در رسانه ها منتشر شد و حالا امین رادمنش به عنوان مدیر اجرایی واحد فرآوری بافت و پیوند نسوج این شرکت می گوید: «کسانی که قصد اهدای جسد دارند، می توانند با شماره تلفن های ٥٥٤٤٢٨٤٤ و ٥٥٤٤٢٦٤٤ تماس بگیرند و آمادگی خود را اعلام كنند.»

عبارات مهم : اعلام آمادگی – اهدای عضو
اهداکنندگان جسد، کار مشکل در پیش ندارند، تنها کافی است اطلاعاتشان را از طریق همین شماره ها اعلام کنند و جهت ثبت رضایت محضری، به یکی از دفترخانه هایی که از سوی پزشکی قانونی مشخص می شود، مراجعه کرده و بدون پرداختن هزینه ای، نامه محضری را ثبت کنند. رادمنش می گوید: «در شهر پایتخت کشور عزیزمان ایران دو محضر جهت معرفی علاقه مندان اهدای جسد مشخص شده است که قرار است تعداد این محضرها زیاد شود، بعد از ثبت رضایتنامه، یک نسخه از آن در اختیار اهدا کننده قرار می گیرد و یک نسخه هم جهت شرکت پزشکی قانونی فرستاده می شود.»

اهدای عضو و جسد سنخیتی با هم ندارند

حالا به گفته این مسئول در شرکت پزشکی قانونی، اعلام رسمی جهت اهدای جسد، نخستین بار است که در کشور انجام می شود. او در توضیح زیاد به می گوید: «اهدای جسد از گذشته وجود داشت، افرادی که عموما فعالیت های دانشگاهی یا پزشکی داشتند، داوطلب اهدای جسد می شوند، بدون این که این تصمیم به صورت رسمی در جایی اهدا شود.

یعنی بعد از فوت داوطلب، خانواده به وصیت او عمل کرده و جسدش را در اختیار دانشگاه های علوم پزشکی قرار می دادند. البته تعداد این نوع اهدا ها خیلی کم بود و حتی نمی توان گفت که سالی یک بار اتفاق می افتاد. البته آمارش در اختیار شرکت پزشکی قانونی نیست، چراکه این اقدام به صورت مستقیم از سوی دانشگاه ها انجام می شد.»

حالا ولی سازوکارها رسمی تر و قانونی تر شده است و کسی نمی تواند وصیت قانونی را فسخ کند: «به هرحال بعد از وصیتنامه محضری، فرد باید عنوان را به اطلاع خانواده برساند، چراکه درنهایت بعد از مرگ، آنها جهت جسد تصمیم گیری می کنند. خانواده ها باید همکاری کنند.»

حالا همان ها که جهت اهدای عضو، اقدام کرده اند، می توانند اهدا کننده جسد هم باشند: «اهدای عضو و جسد سنخیتی با هم ندارند، البته اهدای عضو شرایط خودش را دارد، یعنی فرد باید حتما دچار فوت مغزی شده است باشد، قلب بتپد و اعضای بدن سالم بمانند. در اهدای جسد ولی این طور نیست، یعنی فرد هرطور که جانش را از دست داده باشد، می توان از جسدش استفاده کرد.»

به گفته او، کسانی که عضوشان را اهدا کنند، در شرایطی خاص می شود از جسدشان هم استفاده کرد: «جسد اهداشده، باید بدون انجام جراحی باشد و توانایی تشریح داشته باشد. نمی توان به طور قطعی گفت جسدی که اعضایش اهدا شده، نمی تواند جهت تشریح مورد استفاده قرار گیرد. به هرحال اهدای عضو به علت جنبه درمانی که دارد، در اولویت قرار دارد، بعد از آن اهدای بافت در اولویت است و در آخر اهدای جسد.»

او می گوید که موج تماس گیرندگان جهت اهدای عضو از حدود سه تا چهارهفته پیش شروع شد، زمانی که به طور رسمی شماره تلفن های پزشکی قانونی اعلام شد: «بررسی های ما نشان می دهد زیاد کسانی که جهت اهدای جسد اقدام می کنند، افراد روشنفکر و تحصیلکرده هستند، البته ما در قشرهای مختلفی جهت اهدای جسد متقاضی داشتیم، از معلم گرفته تا دکتر و استاد دانشگاه و…» حالا رادمنش و همکارانش، به عنوان نخستین کسانی هستند که اسمشان در لیست اهدای جسد قرار گرفته: «در کشورهای دیگر، زیاد اجساد تشریح، از طریق اهدا تأمین می شود، حتی در یکی از کشورها اعلام شده است بود که حدود ٣٠ هزار نفر جهت اهدای جسد عضویت کرده اند.

مردم کشور عزیزمان ایران هم قطعا میل به زیادی به این اقدام دارند ولی هنوز به اندازه کافی در این زمینه ساختن فرهنگ نشده است.» دانشگاه های علوم پزشکی با بحران جسد مواجه هستند، وضع آن قدر وخیم است که جسدی که یک سال تاریخ مصرف دارد، به مدت چهار سال استفاده می شود. دانشجویان علوم پزشکی می گویند که دانشجویان رشته آناتومی، گاهی حتی وقت نگاه کردن به جسد را هم پیدا نمی کنند، بس که کمبود جسد وجود دارد. مسأله دسترسی به جسد آن قدر وخیم شد که حتی شرکت پزشکی قانونی چندی پیش اعلام کرد در تلاش جهت واردات جسد هستند.

تیرماه امسال بود که مدیر شرکت پزشکی قانونی در گفت وگو با «شهروند» توضیح هایی راجع به کمبود جسد داده و آن را یکی از پرسشها جدی دانشگاه ها اعلام کرده بود و از تحویل اجساد مجهول الهویه هم حرف هایی زده بود: «اجسادی که ناشناس هستند یا اجسادی که بعد از ٦ماه کسی به سراغشان نیامده باشد، با کسب اجازه های قانونی به دانشگاه ها داده می شود ولی تعداد همین جسدها هم خیلی کم است و نیاز دانشگاه ها را برطرف نمی کند.»

حالا در کنار همه مشکلاتی که جهت تأمین جسد وجود دارد، اشتباهات شرعی هم جهت استفاده از جسد جهت تشریح و تحقیقات پزشکی، مانع دیگری ایجاد کرده هست. پیش از این کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت دولت نهم، جهت جبران کمبود جسد در نامه ای به مدیر وقت قضائیه و با استناد به فتوای مقام معظم رهبری و آیت الله مکارم شیرازی، مجددا درخواست تحویل اجساد مجهول الهویه به دانشگاه های علوم پزشکی را مطرح و تأکید کرد که دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور موظف خواهند بود ضوابط شرعی را در کلیه مراحل مراعات کنند.

حالا شرکت پزشکی قانونی هم در تلاش است تا تمام موانع شرعی جهت تشریح جسد را از میان بردارد، چراکه واردات جسد هزینه بر است و مولاژها (جسدهای شبیه سازی شده) دقت مورد نیاز را جهت تشریح ندارند: «هرجسد به طور ایده آل جهت دو ترم تحصیلی مورد استفاده قرار می گیرد، ولی معمولا اجساد چندین سال مورد استفاده قرار می گیرند.»

او راجع به موضوعاتی که راجع به خریدوفروش غیرقانونی جسد مطرح شده است بود هم، توضیح هایی می دهد: «خریدوفروش جسد عنوان وخیمی نیست و خیلی خیلی نادر اتفاق می افتد، ما حتی یک گزارش هم دراین زمینه نداریم ولی به هرحال موضوعی است که به علت کمبود جسد، نمی توان آن را انکار کرد.»

برای رضای خدا جسدم را اهدا کردم

«رضا صاحبی» یکی از کسانی است که چندی پیش شماره تلفن های پزشکی قانونی را در روزنامه شهروند خوانده و بلافاصله تماس گرفته: «شماره ها را در روزنامه خواندم و بعد جهت رضای خدا، جسدم را اهدا کردم.»

صاحبی ٥٩ ساله، شغلش آزاد است و چند هنگامی که است که کارت اهدای عضو گرفته: «همین یکی دو روز پیش از پزشکی قانونی با من تماس گرفتند و آدرس محضری در رسالت را به من دادند، من هم رفتم و وصیتنامه نوشتم. کل کار شاید ١٠دقیقه طول کشید؛ هیچ پولی هم ندادم. تمام هزینه ها با خود شرکت پزشکی قانونی است.

بعد هم به خانواده اطلاع دادم.» صاحبی دو فرزند دارد و هنگامی که ماجرا را به خانواده گفت، آنها تصویر العمل خاصی نشان ندادند: «فرزندانم هم اگر بخواهند جسدشان را اهدا کنند، من مخالفتی ندارم، خودشان باید جهت این کار تصمیم بگیرند.»

صاحبی اهدای جسد را به دیگران هم توصیه کرده: «در اینترنت و در گروه های تلگرامی که هستم، عنوان را مطرح کردم، تصویر های اهدای جسد را هم منتشر کردم و توضیح های مورد نیاز را دادم. عده ای جهت این کار تشویق شدند.»

این اهدا کننده می داند قرار است با جسد بعد از مرگش چه استفاده ای کنند: «در فرمی که به من دادند، نوشته شده است بود که این جسد جهت تحقیقات پزشکی در دانشگاه ها و خود شرکت پزشکی قانونی استفاده می شود.»

خبر کمبود و واردات جسد را خواندم و تشویق شدم

خانم «ب» هم اهدا کننده دیگری است که نخواست نامش در گزارش بیاید. او هم به صورت محضری اهدای جسدش را ثبت کرده؛ ولی هنوز هیچ یک از اعضای خانواده اش در جریان تصمیم او نیستند: «من دکتر نیستم، خواهرم دکتر هست؛ ولی او جهت اهدای جسد کاری نکرده. خودم تا دو سال پیش آرایشگاه داشتم، هیچ فعالیتی در زمینه پزشکی نکردم ولی هنگامی که شماره تلفن های پزشکی قانونی را دیدم، سریع تماس گرفتم.»

خانم «ب» ٤٧ ساله است و می گوید نخستین بار ماجرای اهدای جسد را از یکی از بستگانش در مراسم ترحیم شنیده: «از همان موقع جهت انجام این کار ترغیب شدم، هنگامی که شماره ها را دیدم، تماس گرفتم و بعد به محضری در منطقه صادقیه رفتم. حالا هم به صورت رسمی جسدم اهدا شده است است.» او خبرهای مربوط به کمبود جسد در دانشگاه های علوم پزشکی را خوانده و همین شده است تا جهت اهدای جسد جدی شود: «در یک خبر خواندم که می خواهند جسد وارد کنند، من هم گفتم که آیا وارد کنند، خودمان که هستیم. آدم باید جهت پیشرفت علم کاری کند.»

این اهداکننده کارت اهدای عضو هم دارد: « سال ٨١ کارت اهدای عضو گرفتم؛ خیلی به این کارهای خیرخواهانه علاقه دارم، همسرم هم به روحیه من آشناست و می دانم که اگر با او در میان بگذارم، کاملا درک می کند و از اقدام من ناراحت نمی شود.»

او می خواهد روند اهدای جسدش را در اینترنت منتشر کند: «یک کپی از وصیتنامه تنظیم شده است در محضر را به من داده اند تا خانواده درجه یک را در جریان قرار دهم.»

واکنش ها به اهدای جسدبا اهدای عضو متفاوت است

حسین زیدی مردی ٤٧ ساله است که همین دیروز به محضری رفت و اهدای جسدش را ثبت کرد: «رشته دانشگاهیم فنی مهندسی هست، قبلا از یکی از دوستان پدرم که وکیل هست، شنیدم که جسدش را اهدا کرده.

من هم از همان وقت در فکر اهدای جسد بودم، تا این که در یکی از سایت ها شماره تلفن پزشکی قانونی را دیدم، حدود سه چهار ماه پیش بود، من هم تماس گرفتم و مشخصاتم را دادم. شنبه بود که از پزشکی قانونی با من تماس گرفتند و محضری را معرفی کردند، من هم رفتم و وصیتنامه محضری نوشتم.»

او می گوید تصویر العمل دیگران نسبت به اهدای جسد با اهدای عضو تفاوت دارد و آن قدر در میان مردم قابل قبول نیست: « سال ٧٢ زمانی که هیچ کس نمی دانست اهدای عضو چیست، من جهت اهدای عضو اقدام کردم، حتی آن وقت کارتی که الان به اهداکنندگان می دهند به من ندادند؛ یعنی از اول دغدغه این کارها را داشتم.»

آقای زیدی خانواده را در جریان اقدامش قرار داده و می گوید که براساس وصیتنامه محضری کسی نمی تواند مانع از این کار شود: «کسی نمی تواند وصیتنامه را فسخ کند.» او می گوید که کمبود جسد یکی از انگیزه های مهم او جهت اهدای جسد بود.

انگیزه‌های جالب جهت اهدای جسد

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: سلامت نیوز

واژه های کلیدی: اعلام آمادگی | اهدای عضو | اهدای عضو | دانشگاه | خانواده | استفاده | وصیتنامه | قانونی | دانشگاه | پزشکی | شماره