خلخالی راجع به جسد رضا خان چه گفت؟

مهدی حجت، مدیر ایکوموس کشور عزیزمان ایران کشف یک جسد مومیایی در شهرری را تکذیب نمی کند

صبح روز گذشته اینستاگرام، تلگرام، شبکۀ اجتماعی فیس بوک و … و رسانه ها با خبری عجیب مواجه شدند؛ کشف یک جسد مومیایی شده است در اطراف حرم شاه عبدالعظیم. خبرهای اولیه حکایت از آن داشت که احتمال دارد جنازه متعلق به پهلوی اول باشد. ظهر روز گذشته ولی روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم منتشر شدن بیانیه ای خبر کشف جسدی مومیایی در این آستانه در شهرری که آن را به رضا شاه پهلوی نسبت می دهند، یک شایعه اعلام کرد.

عبارات مهم : میراث فرهنگی – باستان شناسی
«شرق» در ادامه نوشت: در خبر تأییدنشده کشف جنازه مومیایی شده است آمده بود این جنازه در بخش غربی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) شهرری که در آن طرح گسترش و توسعه این بخش از آستان در حال اجراست، پیدا شده است است.

پس از انتشار خبرهای اولیه، مدیر کمیته میراث فرهنگی شورای شهر پایتخت کشور عزیزمان ایران در مصاحبه ای راجع به جنازه مومیایی کشف شده است در اطراف حرم عبدالعظیم حسنی توضیحاتی داد. خلیل آبادی با بیان اینکه روز گذشته اخباری مبنی بر پیداشدن جنازه مومیایی در اطراف حرم عبدالعظیم حسنی منتشر شد، گفت: این جنازه مومیایی شده است در پی حفاری در قسمت غربی صحن شاه عبدالعظیم حسنی پیدا شده است است.

او با بیان اینکه حفاری به علت پیداشدن این جنازه مومیایی متوقف شده است تا مسئولان مرتبط بتوانند بررسی دقیق تری داشته باشند، گفت: بعضی احتمال می دهند که جنازه متعلق به پهلوی اول باشد که به صورت مومیایی شده است به پایتخت کشور عزیزمان ایران آورده شده است و در حرم عبدالعظیم حسنی دفن شده است است.

او با بیان اینکه جنازه متعلق به هرکسی که باشد، به علت اینکه مومیایی شده است جنبه میراثی دارد و باید حفظ شود، گفت: البته نظر نهایی را باید کارشناسان میراث و پزشکی قانونی بدهند که ببینیم این جنازه متعلق به چه کسی هست.

از شایعه تا واقعیت

با وجود آنکه از اوایل صبح روز گذشته، خبرگزاری ها و رسانه های مجازی روی کشف جسد مومیایی مانور می دادند ولی «روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، خبر کشف جسدی مومیایی را در این آستانه در شهرری که آن را به رضاشاه پهلوی نسبت می دهند، یک شایعه می داند».

مصطفی آجرلو، مدیر کل روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در این زمینه عنوان کرده است: این منطقه در اطراف حرم حضرت عبدالعظیم، قبلا قبرستان بوده هست؛ بنابراین کشف جسد در این منطقه و در طرح توسعه آستانه طبیعی است.

او در ادامه با بیان اینکه در طرح در دست انجام، هیچ حفاری انجام نشده هست، تأکید می کند: فقط با توجه به اجرایی شدن طرح توسعه، بخش هایی از زمین کنده شده است اند، بنابراین در این شرایط و در چنین پروژه هایی معمولا پیش می آید که با بقایای اجساد مواجه شویم. جسد کشف شده است نیز باقی مانده از یک جسد طبیعی هست، هیچ جسد مومیایی در این منطقه به دست نیامده هست؛ حتی صورت آن قابل تشخیص نبوده و شایعه پخش شده است راجع به بقایای این جسد صرفا ساخته شده است اینترنت است.

سخنان آجرلو کشف جسد را تأیید می کند. تکذیب او تنها راجع به مومیایی بودن این جسد است و به هر ترتیب نشان می دهد در جریان توسعه این صحن مطهر، جسدی کشف شده است است که روابط عمومی آستان می خواهد مهم بودن آن را نقض کند. حتی در اخبار منتشرشده به نقل از یکی از اعضای روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، اعلام شده است است که از – یکشنبه، دوم اردیبهشت – حفاری ها متوقف شده است و ما نمی دانیم دقیقا از کدام بخش به عنوان نمونه شورای تأمین، امنیت ملی، اطلاعات یا بسیج افرادی در آن محل حاضر شده است اند و عملیات را متوقف کرده اند.

محمدرضا نعمتی، مدیر اداره باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان پایتخت کشور عزیزمان ایران نیز با اظهار بی اطلاعی از جسد مومیایی کشفی، می گوید: اگر چنین اتفاقی بیفتد، قطعا باید نخست میراث فرهنگی استان پایتخت کشور عزیزمان ایران را در جریان بگذارند تا از این طریق تیم کاوش و مطالعه جهت بررسی محوطه وارد عمل شود. در صورتی که جسد را متعلق به رضاخان بدانیم، جسد کشف شده است قطعا باید مومیایی باشد، چراکه رضاشاه، سال ۱۳۲۴ در تبعید در ژوهانسبورگ از دنیا رفت و به شهادت تاریخ، جنازه مومیایی شده است او چهار سال بعد، به کشور عزیزمان ایران آورده شده. جنازه رضاشاه را در مقبره بزرگی در شهرری دفن کردند. بعد از تخریب، جنازه رضاشاه پیدا نشد و مرسوم شد که محمدرضا، جنازه پدر را مخفیانه در هنگام خروج از کشور عزیزمان ایران (دی ماه ۱۳۵۷) با خود برده است.

هنوز هیچ نهادی مومیایی بودن جسد کشف شده است را تأیید نکرده است و پیگیری رسانه ها از نهادهای متفاوت به یک «نمی دانم» بزرگ رسیده هست، تاجایی که امیرمصیب رحیم زاده مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرری نیز در این زمینه تأکید کرده این خبر را هنوز از منبع موثقی نشنیده است و هنوز از سوی متولیان آستان حضرت عبدالعظیم (ع) به این اداره اطلاعاتی داده نشده است.

او همچنین در پاسخ به این پرسش که متولیان آستان حضرت عبدالعظیم (ع) جهت اجرایی کردن طرح توسعه از میراث فرهنگی استعلام گرفته اند، یا خیر؟ می گوید: چیزی به دست اداره میراث فرهنگی شهرری نرسیده ولی شاید استعلام از مقاطع بالاتر انجام شده است است که ما اطلاعی از آن نداریم.

مهدی حجت، مدیر ایکوموس ایران، در حالی که کشف یک جسد مومیایی در شهرری را تکذیب نمی کند، راجع به کشف جسد مومیایی در شهر ری و احتمال تعلق آن به جنازه رضاشاه گفت: به محض اینکه یک متخصص باستان شناس جنازه را ببیند، می تواند عمر جنازه را تشخیص دهد. درصورتی که حدود ۶۰ تا ۷۰ سال قدمت داشته باشد، احتمال اینکه متعلق به رضاشاه باشد وجود دارد و به تحقیقات زیاد باستان شناسی و تاریخی نیاز دارد. اگر هم قدیمی تر باشد که باز مانند سایر جنازه های کشف شده است تاریخی مورد پژوهش باستان شناسان قرار می گیرد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا مسئولان حرم شاه عبدالعظیم به کارشناسان میراث فرهنگی اجازه تحقیق و کاوش می دهند، اظهار کرد: اجازه می دهند معنایی ندارد. اگر یک جسد مومیایی کشف شده است وظیفه آنهاست شرکت میراث فرهنگی را مطلع کنند. شرکت هم به پژوهشگاه اطلاع می دهد و آنها یک تیم باستان شناسی از پژوهشکده باستان شناسی جهت تحقیقات زیاد روانه می کنند. حتی حق ندارند جنازه را جابه جا کنند.

قبر پهلوی اول کجاست

در کتاب خاطرات آیت الله خلخالی، شخصی که روزگاری مقبره منتسب به رضاخان را تخریب می کند، ادعای وجود جسد رضاخان در این مکان رد شده است هست. در بخشی هایی از این کتاب آمده است: «اطراف مقبره را گروه مسلح فداییان اسلام در محاصره داشتند و پاسداران هم مواظب اوضاع بودند. سرانجام، شب فرارسید ولی ما نتوانستیم مقبره را بخوابانیم، اگرچه خسارت زیادی به آن زدیم و به صورت مخروبه درآوردیم. ساعت حدود ۱۰ شب، جهت استراحت، محل مقبره را ترک کردم. کمی بعد، جناب آقای حاج احمدآقا خمینی، جهت دیدن مقبره و در واقع جهت تقویت روحیه این جانب به آنجا آمد و افراد مستقر در آن محل را تشویق کرد و با این عمل خود، فهماند که امام با تخریب مقبره، مخالفتی ندارند و این امر، بی اندازه موجب تقویت ما شد».

در بخش دیگری از این کتاب آمده: «هرچه قبر رضاخان را کندند، حتی استخوان های او هم به دست نیامد. بعدا معلوم شد که شاه هنگام فرار، استخوان های پدرش را برداشته و با خود به قاهره برده است و حالا هم در یک جای امن، در لس آنجلس، نگهداری می شود. این استخوان ها را در کنار جنازه فرزند اشرف، آقای شفیق، به امانت نگاهداری می کنند تا به اصطلاح، در یک وقت مناسب، در ایران، دفن کنند».

این کتاب به وسیله نشر سایه انتشار یافته و این مطالب در صفحه های ۳۴۲ و ۳۴۷ کتاب آمده است.

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: isna.ir

خلخالی راجع به جسد رضا خان چه گفت؟

واژه های کلیدی: میراث فرهنگی | باستان شناسی | میراث فرهنگی | روابط عمومی | مومیایی | ایران | اداره | خبر