موریانه از راستۀ Isoptera، حشراتی با اندازه های کوچک که به صورت دسته جمعی زندگی می کنند. که به لحاظ زندگی و ساختار اجتماعی تکامل زیادی پیدا کرده اند.

موریانه شباهت ظاهری زیاد به مورچه دارد و با توجه به این واقعیت، آن را مورچه سفید نیز می نامند. به طور کلی موریانه ها حشرات کوچک به رنگ شیری و گاهی مایل به زرد و قهوه ای بور هستند.

کارگران | نوزادان | سربازان | مورچه | سرباز | زندگی | تغذیه | فعالیت

هر کلونی از موریانه ها یک پادشاه و یک ملکه (به رنگ قهوه ای) دارد. هر ملکه قادر به تولید هزاران میلیون تخم در هر سال هست. در این کلونی ها علاوه بر پادشاه و ملکه سربازانی به عنوان محافظان کلونی وجود دارند. موریانه های سرباز مجهز به سر بزرگ و فک و آروارۀ بزرگ هستند.

این موریانه ها در برابر اشغالگرانی نظیر مورچه ها که دشمن مهم آن ها تلقی می شوند؛ کلونی را از تهاجم محافظت می کنند. ولی زیاد جمعیت کلونی موریانه ها را کارگران سفید تشکیل می دهند، که عده ای از آن ها محافظ ملکه، عده ای وظیفۀ محافظت از لاروها و عده ای نیز مسئولیت جستجوی غذا و اطلاع دادن به سایر موریانه ها را به عهده دارند. هنگامی که تعداد کلونی ها زیاد کردن می یابد کارگران لانه و محل انبار غذا را گسترش می دهند. در کلونی های بالغ ۲۰۰ هزار تا ۲ میلیون کارگر زندگی می کنند.

شروع کلنی موریانه ها با نرها و ماده های بالدار است این موریانه ها بعد از جفتگیری بالهای خود را از دست می دهند در این مرحله موریانه ها سلول کوچکی در خاک ایجاد میکنند و ماده (ملکه) تخم می گذارد، بعد از باز شدن تخم، والدین از ذخیره بدن خود، نوزادان را تغذیه می نمایند نخستین سری کارگران کوچکتر از کارگران بعدی هستند.

آشنایی با نحوه زندگی موریانه ها

پس از باز شدن تخم، والدین از ذخیره بدن خود، نوزادان را تغذیه می نمایند

کارگران | نوزادان | سربازان | مورچه | سرباز | زندگی | تغذیه | فعالیت

در موریانه های چوب خشک، نخستین دسته نوزادان تماما به کارگران تبدیل می شوند و یک موریانه سرباز هم تولید می شود. تا فعال شدن کارگران، ماده تخمگذار که ملکه نامیده می شود دیگر تخم نمی گذارد و بعد از آن شروع به تخمگذاری می کند و این کارگران هستند که از نوزادان نگهداری می کنند و تغذیه آنها را بر عهده دارند.

در کلنی علاوه بر کارگران، پوره ها (نوزادان) سن پایین هم فعالیت دارند اگر کلنی خوب رشد کرده باشد موریانه سرباز هم مشاهده می شود فعالیت موریانه ها با کشف شدن افراد جنسی نر و ماده بالدار خاتمه می یابد ملکه چندین سال تولید مثل می کند هنگامی که قدرت تخمگذاری ماده ها از بین رفت و نرها از بین رفتند کلنی جهت آنها جانشین تعیین می کند و بدین ترتیب کلنی توسعه می یابد (گاهی ارتفاع کلنی ها به چندین متر می رسد).

آشنایی با نحوه زندگی موریانه ها

انواع موریانه:

– زیرزمینی

دالانی در زیر زمین حفر میکنند و از طریق سطح زمین خود را به منزل ها میرسانند. (موریانه های کشور عزیزمان ایران عمدتاً از این نوعند).

– تپه ساز

با توجه به قدرت باروری زیاد جعیت کلنی آنها زیاد هست. انتشار آنها زیاد در آفریقا و تنها یک گونه آن در بلوچستان کشور عزیزمان ایران یافت شده است است.

– چوب خشک

جنس نر و ماده این نوع بعد از پرواز دسته جمعی از طریق سوراخ های موجود بر روی چوب وارد آنها شده است و کلنی خود را تشکیل می دهند.

تمام خانواده های موجود در راسته موریانه ها به صورت اجتماعات بزرگ و کوچک در محدوده سیستمی لانه ای و به صورت کلنی زندگی می کنند.

ارتباط بین لانه ها و دنیای خارج بستگی به عادت مخصوص تغدیه ای گونه ها دارد. موریانه ها توانایی کنترل اقلیم داخل لانه خود را دارند.

موریانه ها همه چیز خوارند و از مواد گیاهی، الیاف، فرآورده های پشمی و پنبه ای، کاغذ دیواری، چرم، موکت، لاستیک، پوشش کابل ها، جانوران نگهداری شده است در موزه ها، انواع چوب و فرآورده های چوبی تغذیه می کنند.

در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر فعالیت زیادی دارند و عموما در محیط مرطوب و تاریک زندگی می کنند.

از طریق ایجاد دالان های زیرزمینی و کانال های سر پوشیده در سطح دیوارها، ستونها و غیره به داخل ساختمان ها و محل های تامین مواد غذایی نفوذ می کنند.

لانه ها ممکن است در اعماق خاک، داخل تنه پوسیده درختان، داخل چوبهای خشک یا اثاثیه چوبی داخل ساختمانها بنا شوند. بعضی دارای لانه آشکار در بالای سطح خاک می باشند تعدادی از موریانه ها از مواد چوبی تغذیه میکنند و با حفاری در چوبهای تر ادامه زندگی می دهند.

موریانه های دروگر در چراگاه های خشک که درختان کمی دارند لانه سازی می کنند، بعضی از موریانه ها از مواد گیاهی خشک تغذیه می نمایند. تعدادی از موریانه ها بسته به شرایط محیطی لانه هایی ایجاد می کنند و موجبات خسارت به محصولات کشاورزی، لوازم ساختمانی و ساختمان ها را فراهم می آورند.

موریانه هایی که در داخل خاک و زیر زمین دالان حفر می کنند توانایی آن را دارند که راهروهای خود را از خاک به درون آجر و حفره های داخلی دیوار باز نمایند گاهی تیرهای شیروانی و چوب های سقف را مورد حمله قرار می دهند موریانه های چوب خشک، گاهی در الوارهای دور از زمین حتی روی سقف نیز کلنی ایجاد می نمایند.

تعداد اجتماعات موریانه های زیرزمینی، بالغ بر هزار حشره است و جمعیت اجتماعاتی که در مناطق گرمسیری لانه های تپه ای می سازند تا میلیونها حشره تخمین زده می شود به همین جهت حمله سریع و وسیع آنها به ساختمانهای تازه از حمله سایر موریانه ها مشخص تر است.

مطالعات نشان داده موریانه های منتخب از یک کلونی مسافت هایی تا حدود ۳ هکتار در جهت پیدا کردن غذا طی می کنند. در بعضی از مناطق چندین کلونی از موریانه ها در کنار یکدیگر به صورت مصالمت آمیز زندگی می کنند.

منبع : phow.ir