درمان آرتروز زانو با روش های غیردارویی

روش های اصولی جهت درمان آرتروز زانو

آرتروز زانو، مرسوم ترین بیماری مفصلی در سالمندان است که درصد قابل توجهی از مراجعه کنندگان به کلینیک های متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی به آن مبتلا هستند. براساس مطالعه ای که در کشور انجام شده، تخمین زده می شود از هر پنج ایرانی بالای ۱۵ سال، یک نفر به درجاتی از آرتروز زانو مبتلا باشد. از سوی دیگر، اکنون حدود هفت و نیم میلیون سالمند در کشور زندگی می کنند که تا ۱۵ سال آینده جمعیت آنها دو برابر خواهد شد. بنابراین به نظر می رسد با زیاد کردن میانگین سن جمعیت در کشور، شیوع این بیماری زیاد شود.

عبارات مهم : درمان آرتروز – برنامه ورزشی
به گفته دکتر سیداحمد مدیر السادات، دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی کشور عزیزمان ایران و عضو هیات علمی بیمارستان شهید مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، آرتروز جنبه های متفاوت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. از اختلال خواب و عوارض روانی در طول دوره درد گرفته تا کم کردن توان فعالیت های فیزیکی که همه این موارد می تواند موجب اختلال عملکرد و کم کردن کیفیت زندگی شود.

اگر می خواهید زیاد بدانید : آرتروز چیست و چگونه درمان می شود؟

درمان آرتروز زانو با روش های غیردارویی

اگر می خواهید زیاد بدانید : ورزشی فوق العاده جهت آرتروز زانو

علائم آرتروز:

در فرآیند این بیماری تغییراتی در غضروف مفصل زانو، استخوان و بافت نرم مجاور آن رخ می دهد که مجموعا موجب بروز این علائم می شود:

• – درد
  – خشکی
  – سفتی
  – گهگاه تورم
  – عوض کردن شکل مفصل

درمان آرتروز:

با وجود تلاش ها و تحقیقات فراوان، متاسفانه تاکنون درمان و علاج قطعی جهت آرتروز وجود ندارد؛ بنابراین نشانه از درمان این بیماری:

آرتروز زانو مشکلی است که در بین زن ها و افراد مسن زیاد به چشم می خورد و تاکنون درمان قطعی جهت این عارضه پیدا نشده هست، ولی با

• – کنترل علائم آزاردهنده
  – آهسته کردن روند پیشرفت بیماری
  – پیشگیری از ابتلای سایر مفاصل
  – اصلاح عملکرد فردی و اجتماعی بیماران

همانند آنچه در دیگر بیماری های مزمن به چشم می خورد ، روابط تنگاتنگ دکتر و بیمار نقش کلیدی دارد. از یک سو بیمار باید بداند با بیماری مزمنی مواجه است که نیاز به مواظبت و پایش مداوم دارد. آگاهی از عوامل خطر بیماری و علل تشدید و تخفیف علائم، منطقی کردن انتظارات از نتیجه درمان و پایبندی در نتیجه گیری مطلوب تاثیرگذار هست. از سوی دیگر، دکتر هم باید نقشه راه مدیریت این بیماری را با توجه به امکانات و نیازهای بیمار و به صورت مرحله به مرحله، طرح ریزی کند. راهکارهای کنترل این بیماری مشمول بر درمان های دارویی و جراحی است.

علل بیماری آرتروز:

• – زیاد کردن سن
  – جنس مونث
  – چاقی
  – فاکتورهای ژنتیک

عوامل محیطی موثر در ایجاد و پیشرفت آرتروز:

• – آسیب های قبلی به زانو که باعث صدمه دیدن مینیسک meniscus یا رباط های زانو شده است باشد
  – ضعف عضلانی بخصوص عضلات چهارسر ران
  – شغل هایی که در آنها فرد مجبور است مدت وقت زیادی در حالت زانوی خم شده است قرار گیرد
  – بعضی ورزش های شدید و حرفه ای (خصوصا کشتی و فوتبال)

اگر می خواهید زیاد بدانید : درمان پارگی منیسک زانو بدون عمل جراحی با ۳ تمرین +فیلم تمرینات درمانی

پیشگیری از بیماری آرتروز:

• – اصلاح چاقی
  – اصلاح ضعف عضلانی
  – ایجاد تغییرات مورد نیاز در محیط کار
  – پیشگیری از آسیب های ورزشی
  – درمان مناسب و بموقع آسیب های وارده به زانو

مبتلایان به آرتروز چه ورزشی انجام دهند؟

ورزش به تنهایی می تواند علائم آرتروز را کنترل کند؟

فعالیت فیزیکی ناکافی علاوه بر زیاد کردن خطر مبتلا شدن به آرتروز زانو، باعث زیاد کردن شدت علائم آرتروز در مبتلایان می شود. یک برنامه ورزشی هوازی منظم در سه تا شش ماه (مانند پیاده روی سریع ، دویدن و دوچرخه سواری) حتی بدون ورزش های تقویتی می تواند در کم کردن درد، عملکرد فیزیکی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آرتروز زانو موثر باشد. این عنوان نشان دهنده اهمیت ورزش های هوازی راحت ای مانند پیاده روی هست. در این شرایط توصیه می شود پیاده روی در سطوح بدون شیب انجام شده است و بخصوص از حرکت در سراشیبی ها خودداری شود. در صورتی که چنین مکان هایی در دسترس افراد نباشد، می توان از تردمیل که توانایی تنظیم شیب را دارد، به عنوان جایگزینی جهت پیاده روی استفاده کرد. البته هنگام استفاده از تردمیل، استفاده از کفش ورزشی مناسب جهت کم کردن فشار وارده بر مفاصل اندام های تحتانی مهم است.

به طور کلی نمی توان در مورد این که کدام ورزش، با چه شدت و مدت زمانی جهت بیماران مناسب هست، نسخه کلی تجویز کرد. بهتر است بیمار بعد از مشورت با دکتر به برنامه ورزشی خاص خود متعهد باشد. توانایی فیزیکی بیمار، وجود بیماری های دیگر مانند بیماری های قلبی و دیابت نیز در نوع ورزش تجویزی موثر هست. در بیمارانی که آرتروز میانگین تا پیشرفته دارند، ورزش های آبی (مانند پیاده روی در آب های عمیق) شاید زیاد از ورزش های دیگر قابل تحمل باشد. در این بیماران، ورزش هایی مانند دویدن یا ورزش های نیازمند جهیدن می تواند منجر به تخریب زیاد مفاصل شود. در افراد چاق هم استفاده از دوچرخه ثابت با ارتفاع بلند صندلی که فشار زانوها را کمتر می کند، گزینه مناسبی است. با وجود این فواید، هنوز نمی توان گفت ورزش به تنهایی می تواند علائم آرتروز را کنترل کند و یک رویکرد ترکیبی درمانی، مورد نیاز است.

کاهش وزن در کم کردن و کنترل علائم آرتروز موثر است؟

چاقی، بااهمیت ترین عامل قابل اصلاح در مبتلا شدن به آرتروز زانو و بعضی دیگر از مفاصل است. چربی سوزی هم در پیشگیری از مبتلا شدن به آرتروز و هم در اصلاح شدت علائم مبتلایان موثر هست. طبق تحقیقات جدید، بافت چربی علاوه بر ایجاد فشار مکانیکی روی مفاصل تحمل کننده وزن، با ترشح هورمون، اثر نامطلوب روی مفاصل دارد. بنابراین زیاد کردن وزن می تواند حتی مفاصلی که تحمل کننده وزن نیستند را به آرتروز مبتلا کند. عالی ترین اثر در تخفیف علائم آرتروز زانو در صورت کم کردن حداقل ۱۰ درصد وزن بدن به دست می آید. فرآیند چربی سوزی بدن بهتر است مشمول بر برنامه ریزی حداقل شش ماهه ترکیبی از رژیم درمانی و فعالیت فیزیکی باشد.
در رژیم های غذایی چربی سوزی بخصوص در افراد مسن، توجه به انجام همزمان ورزش های تقویتی جهت جلوگیری از تضعیف قدرت عضلانی مورد نیاز است.

استفاده از زانوبند، کفی و عصا در کم کردن و کنترل آرتروز موثر است؟

استفاده از انواع خاصی از کفی و زانو بند در موارد خاص، بویژه در بیماران با بدشکلی زانو (زانوی پرانتزی یا ضربدری) و کسانی که از ناپایداری مفصل زانو زحمت می برند، می تواند در تخفیف علائم، کمک کننده باشد. البته توصیه می شود این وسایل حتما بعد از معاینه و مشورت دکتر تهیه شود تا از هزینه اضافی در بیمارانی که سودی از وسایل نخواهند برد و توزیع فشار نامناسب در موارد کاربرد اشتباه اجتناب شود.

وسایل کمکی مانند عصا می توانند فشار وارده به مفصل زانو را تا ۲۵ درصد کم کردن دهند. این وسایل کمکی می توانند با کم کردن درد، امکان پیاده روی جهت بیمار فراهم و از بی تحرکی و عوارض ناشی از آن جلوگیری کنند و کیفیت زندگی را زیاد کردن دهند. البته اندازه نامناسب یا اشتباه عصا هنگام استفاده می تواند فشار وارد بر سایر مفاصل مانند مفصل ران یا مفاصل دست را زیاد کردن دهد. طول مناسب عصا از کف زمین تا تروکانتر بزرگ استخوان ران (تقریبا محل درز جیب) و آرنج هم باید حین گرفتن عصا تا ۲۰ درجه خم باشد. بهتر است عصا در سمت پای سالم نگه داشته شود، یعنی در فردی با آرتروز زانوی سمت راست، عصا سمت چپ قرار گرفته و اگر می خواهد جسم سنگینی حمل کند (مثلا کیسه خرید)، آن را در سمت راست حمل کند.

درمان آرتروز زانو با روش های غیردارویی

کاهش و کنترل آرتروز با درمان های فیزیوتراپی:

همچنین درمان های فیزیوتراپی مانند گرما یا سرما درمانی موضعی و الکتروتراپی* (TENS)Electrotherapy می توانند به عنوان درمان های کمکی هنگام بروز علائم موثر باشد. در نهایت وقتی بیمار به هیچ یک از درمان های غیردارویی پاسخ مناسبی نمی دهد، استفاده از درمان های دارویی زیر نظر دکتر متخصص شروع می شود.

*الکتروتراپی (TENS) : الکتروتراپی یک روش درمانی فیزیکی است که در آن تحریکات الکتریکی با قرار گرفتن پد های الکتریکی بر روی پوست به اعصاب و فیبرهای عضلانی اعمال می شود.

آرتروز زانو مشکلی است که در بین زن ها و افراد مسن زیاد به چشم می خورد و تاکنون درمان قطعی جهت این عارضه پیدا نشده هست، ولی با

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: jamejamonline.ir

واژه های کلیدی: درمان آرتروز | برنامه ورزشی | آرتروز زانو | کفش ورزشی | پیاده روی | بیمارستان | پیاده رو | مبتلا شدن | طب فیزیکی | استفاده | بیماری

درمان آرتروز زانو با روش های غیردارویی